Tác giả: Anthony Zurcher
Donald Trump là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa cho chức tổng thống lần thứ ba liên tiếp. Khi ông thất bại trước Joe Biden sau nhiệm kỳ đầu tiên, đất nước lúc đó đang trải qua đại dịch Covid, bị phong tỏa và bất ổn xã hội. Chiến dịch tranh cử lần này của ông tập trung vào việc khôi phục lại cả tình hình kinh tế lẫn trật tự pháp luật, đó là những thông điệp chính của ông.
Dưới đây là những chính sách mà ông cam kết sẽ thực hiện.
KINH TẾ
Đây là vấn đề lớn nhất đối với các cử tri, và chính sự đè nặng từ giá lương thực và giá nhà ở leo thang mới là yếu tố định hình tâm lý của họ, chứ không phải mức tăng trưởng mạnh mẽ về kinh tế hay tỷ lệ thất nghiệp thấp.
Lạm phát đã giảm mạnh từ mức cao nhất trong 40 năm vào năm 2022, nhưng cựu doanh nhân New York vẫn giữ được lợi thế thăm dò vững chắc về kinh tế so với các đối thủ Đảng Dân chủ của mình.
Một trong 20 lời hứa cốt lõi trên trang web chiến dịch của Trump là “chấm dứt lạm phát và làm cho nước Mỹ trở nên dễ sống trở lại”. Quyền lực của tổng thống trong việc trực tiếp hạ giá là rất hạn chế. Trump đã cam kết mở rộng việc sản xuất năng lượng của Mỹ, mở các khu vực như vùng hoang dã Bắc Cực để khoan dầu, điều mà ông cho rằng sẽ làm giảm chi phí về năng lượng, mặc dù các nhà phân tích hoài nghi về việc này. Ông nói rằng ông có thể giảm chi phí nhà ở bằng cách ngăn chặn một số người nhập cư không có giấy tờ đi vay tiền để mua nhà và trục xuất những người nhập cư khác, và bằng cách khởi động một chương trình xây dựng nhà ở trên đất thuộc sở hữu của liên bang.
THUẾ
Trump có một loạt các kế hoạch cắt giảm thuế.
Đầu tiên, ông muốn gia hạn các khoản cắt giảm thuế mà ông đã ban hành vào năm 2017, vốn sẽ hết hạn vào năm tới. Đây là cuộc cải cách thuế lớn nhất trong nhiều thập kỷ, nhằm đơn giản hóa bộ luật thuế và thúc đẩy tăng trưởng và đầu tư.
Các khoản cắt giảm lớn nhất đã dành cho các doanh nghiệp và những người giàu có, điều mà Đảng Dân chủ đã kêu gọi hủy bỏ.
Trump cũng muốn giảm thêm một điểm phần trăm thuế doanh nghiệp – và đã đề xuất một mức cắt giảm mạnh xuống còn 15%.
Ông cũng đã đề xuất miễn thuế thu nhập từ tiền boa, một đề xuất mà đối thủ của ông, Kamala Harris, cũng đã ủng hộ.
Trump cũng kêu gọi bãi bỏ thuế đối với các khoản thanh toán An sinh Xã hội, một động thái sẽ được người Mỹ nghỉ hưu hoan nghênh nhưng đồng thời sẽ tạo ra một lỗ hổng lớn trong quỹ.
GIAO THƯƠNG
Cựu tổng thống Donald Trump đã chấm dứt kỷ nguyên thương mại tự do của Mỹ khi ông trở thành tổng thống, nhưng các mức thuế của ông đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc phần lớn vẫn được Joe Biden giữ lại và thậm chí còn được mở rộng thêm.
Lần này, ông đề xuất mức thuế mới từ 10-20% đối với hầu hết hàng hóa nước ngoài, với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ chịu mức thuế 60%.
Đây là một phần trong nỗ lực của ông nhằm thúc đẩy các nhà sản xuất trong nước và ngăn chặn việc gia công ra nước ngoài, nhưng một số nhà kinh tế cảnh báo rằng điều này có thể đẩy giá hàng tiêu dùng tăng lên.
Trong cuộc tranh luận tổng thống với Harris, Trump chỉ ra rằng ông đã áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, và chính quyền Biden chưa gỡ bỏ những mức thuế này.
NHẬP CƯ
Đây là ưu tiên hàng đầu trong danh sách của Trump, giống như vào năm 2016 khi mà “Xây Bức tường” là khẩu hiệu đặc trưng của ông.
Số lượng người vượt biên đã đạt mức kỷ lục vào cuối năm 2023, nhưng đã giảm trong năm bầu cử này.
Trump đã cam kết sẽ hoàn thành bức tường biên giới và tăng cường thực thi luật pháp.
Ông cũng hứa hẹn sẽ thực hiện hàng loạt các cuộc trục xuất người nhập cư không có giấy tờ lớn nhất trong lịch sử Mỹ.
Phó tổng thống của ông, JD Vance, cho biết họ sẽ bắt đầu bằng việc trục xuất một triệu người trước, nhưng các chuyên gia nói với BBC rằng các cuộc trục xuất ở quy mô đó sẽ đối mặt với những thách thức về mặt pháp lý và hậu cần rất lớn. Cũng có những tuyên bố cho rằng điều này có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế.
Con cái của những cư dân không có giấy tờ sẽ không còn đủ điều kiện để được cấp quốc tịch theo một chính sách khác của Trump, mặc dù điều này sẽ gặp phải những trở ngại pháp lý đáng kể.
PHÁ THAI
Đây là cuộc bầu cử tổng thống đầu tiên kể từ khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ hủy bỏ quyền hiến pháp về phá thai vào năm 2022, và Trump đã gặp khó khăn trong việc đưa ra một thông điệp nhất quán về vấn đề này.
Ba thẩm phán mà ông bổ nhiệm khi còn là tổng thống đã đóng vai trò quan trọng trong quyết định mang tính bước ngoặt này, điều mà đảng Dân chủ đã sử dụng để kêu gọi sự ủng hộ khi các hạn chế về phá thai được đưa ra tại nhiều bang.
Bản thân Trump thường xuyên nói rằng các bang nên được tự do quyết định luật pháp về phá thai của riêng họ.
Tuy nhiên, trong những tuần gần đây, ông đã phải cân nhắc kỹ lưỡng về vấn đề này, ông một mặt giữ lập trường ôn hòa hơn trong khi mặt khác lại cố gắng không làm mất lòng những người ủng hộ theo phe bảo thủ của mình.
Ông đã chỉ trích lệnh cấm phá thai 6 tuần của Florida, gây ra phản ứng dữ dội, nhưng cũng nói rằng ông sẽ phản đối việc bỏ phiếu ở bang này nhằm thiết lập quyền phá thai.
Trong cuộc tranh luận tổng thống, ông cho biết sẽ không ký vào một lệnh cấm phá thai toàn quốc.
UKRAINE VÀ NATO
Đảng Cộng hòa có chính sách đối ngoại cô lập và muốn Mỹ rút khỏi các xung đột ở bất kỳ nơi nào trên thế giới.
Trump cam kết sẽ chấm dứt chiến tranh ở Ukraine “trong vòng 24 giờ” thông qua một thỏa thuận đàm phán với Nga, điều mà Đảng Dân chủ cho rằng sẽ khiến Vladimir Putin ngày càng ra tay mạnh hơn.
“Tôi biết Zelensky rất rõ, và tôi cũng biết Putin rất rõ,” ông nói trong cuộc tranh luận tổng thống. “Tôi nghĩ rằng lợi ích tốt nhất của Mỹ là kết thúc cuộc chiến này và giải quyết nó, bằng cách đàm phán một thỏa thuận.”
Trump không đưa ra chi tiết về những gì ông nghĩ mỗi bên nên nhượng bộ trong thỏa thuận đó, và Điện Kremlin nói rằng không có gì có thể được giải quyết chỉ trong 24 giờ cả.
Trump cũng nói rằng ông sẽ ngừng dòng tiền chảy vào Ukraine. Ông Biden đã ký khoản viện trợ quân sự trị giá 61 tỷ USD cho Ukraine vào tháng Tư.
Về NATO, Trump cho rằng các quốc gia không đạt mức chi tiêu 2% GDP cho quốc phòng nên từ bỏ sự bảo vệ mà họ nhận được từ việc là thành viên của liên minh này.
CHIẾN TRANH ISRAEL – GAZA
Trump đã tự khẳng định mình là một người ủng hộ mạnh mẽ Israel và lên án những người ủng hộ Palestine tại các khuôn viên trường đại học ở Mỹ.
Tuy nhiên, ông cũng đã vài lần chỉ trích cách thức Israel tiến hành cuộc chiến.
Ông tuyên bố rằng cuộc chiến sẽ không xảy ra nếu ông là tổng thống nhưng không đưa ra chi tiết về cách ông sẽ chấm dứt nó.
Khi còn là tổng thống, ông đã khiến người Palestine tức giận bằng cách di chuyển đại sứ quán đến Jerusalem và chính quyền của ông đã ngừng việc gọi các khu định cư của Israel ở Bờ Tây — một điều vi phạm luật pháp quốc tế — là bất hợp pháp.
CHĂM SÓC SỨC KHOẺ
Trong số 20 ưu tiên hàng đầu của mình, Trump hứa sẽ không cắt giảm Medicare, chương trình bảo hiểm y tế do liên bang cung cấp cho người cao tuổi.
Trong thời gian làm tổng thống, ông đã cố gắng, nhưng không thành công, để xóa bỏ đạo luật mang tính biểu tượng của Tổng thống Barack Obama, Đạo-luật Chăm-sóc Giá-cả-phải-chăng (the Affordable Care Act); luật này đã mở rộng bảo hiểm ra cho hàng triệu người.
Ông vẫn chỉ trích đạo luật vốn vẫn được ưa chuộng này, nhưng hồi tháng 3, ông đã nói trên mạng xã hội Truth Social rằng ông sẽ không làm suy yếu luật này đi.
Gần đây, ông kêu gọi việc dùng tiền thuế để hỗ trợ các điều trị sinh sản, nhưng chưa rõ liệu khoản chi phí lớn như vậy có được sự ủng hộ của đảng Cộng hòa trong Quốc hội hay không.
TỘI PHẠM
Trump đã cam kết sẽ tiêu diệt các băng đảng ma túy, trấn áp bạo lực băng đảng và tái thiết các thành phố do Đảng Dân chủ điều hành mà ông cho rằng đang tràn ngập tội phạm.
Chính sách của ông hứa hẹn việc khôi phục an ninh trong các khu dân cư bằng cách bổ sung lực lượng cảnh sát và bảo vệ các sĩ quan khỏi các vụ kiện “vô căn cứ”.
Đảng Dân chủ chỉ ra rằng lời hứa ân xá cho hàng trăm kẻ gây ra bạo loạn ngày 6 tháng 1 của Trump mâu thuẫn với lập trường luật pháp và trật tự của ông đưa ra.
Họ cũng chỉ ra rằng tội phạm bạo lực đã giảm 6% vào năm 2023 và số vụ giết người đã giảm 13%, theo dữ liệu của FBI.
KHÍ HẬU
Khi còn là tổng thống, Trump đã bãi bỏ hàng trăm quy định bảo vệ môi trường, bao gồm các giới hạn về khí thải carbon dioxide từ các nhà máy điện và xe cộ, cũng như các biện pháp bảo vệ các đường thủy liên bang.
Lần này, ông lại cam kết cắt giảm các quy định, đặc biệt là để hỗ trợ ngành công nghiệp ô tô của Mỹ.
Ông liên tục chỉ trích các xe điện, hứa hẹn sẽ bãi bỏ các mục tiêu của Biden về việc khuyến khích chuyển đổi sang xe thân thiện với môi trường hơn.
Và ông ấy lâu nay cũng đã chỉ trích các trang trại gió ngoài khơi, hứa hẹn sẽ ngừng ngay nguồn năng lượng tái tạo này ngay khi ông được bầu làm tổng thống.
—
Nguồn: Anthony Zurcher, “Where Donald Trump stands on 10 key issues, from tax to Israel”, BBC, 23/10/2024
Biên dịch: Phong trào Duy Tân.