Tác giả: Henry Hazlitt.

Nguồn: Henry Hazlitt, “Economics in One Lesson”, Mises Institute.

Biên dịch: Phong trào Duy Tân.

Mục tiêu kinh tế của bất kỳ quốc gia nào, cũng như của bất kỳ cá nhân nào, là đạt được kết quả lớn nhất với nỗ lực ít nhất. Toàn bộ tiến trình phát triển kinh tế của nhân loại là nhằm tạo ra nhiều sản lượng hơn với cùng một lượng lao động. Chính vì lý do này mà con người bắt đầu chất hàng hóa lên lưng lừa thay vì tự mình gánh vác; rồi họ tiếp tục phát minh ra bánh xe và xe kéo, đường sắt và xe tải. Cũng vì lý do đó mà con người đã sử dụng óc sáng tạo của mình để phát triển hàng trăm nghìn phát minh tiết kiệm sức lao động.

Tất cả những điều này quá cơ bản đến nỗi người ta sẽ cảm thấy xấu hổ khi phải nói ra, nếu như chúng không liên tục bị lãng quên bởi những người tạo ra và lan truyền các khẩu hiệu mới. Khi được chuyển sang các thuật ngữ quốc gia, nguyên tắc đầu tiên này có nghĩa là mục tiêu thực sự của chúng ta là tối đa hóa sản xuất. Khi thực hiện điều này, toàn dụng lao động – tức là không có tình trạng thất nghiệp không tự nguyện – trở thành một sản phẩm phụ cần thiết. Nhưng sản xuất là mục đích cuối cùng, còn việc làm chỉ là phương tiện. Chúng ta không thể liên tục đạt mức sản xuất tối đa nếu không có toàn dụng lao động. Nhưng rất dễ để có toàn dụng lao động mà không cần sản xuất tối đa.

Các bộ lạc nguyên thủy thì trần truồng, ăn uống và cư trú trong điều kiện khốn khổ, nhưng họ không phải chịu cảnh thất nghiệp. Trung Quốc và Ấn Độ nghèo hơn chúng ta rất nhiều, nhưng vấn đề chính mà họ gặp phải là phương thức sản xuất lạc hậu (vừa là nguyên nhân vừa là hậu quả của tình trạng thiếu vốn) chứ không phải là thất nghiệp. Không có gì dễ đạt được hơn là toàn dụng lao động, một khi điều đó được tách khỏi mục tiêu sản xuất tối đa và được xem như là một mục đích tự thân. Hitler đã cung cấp toàn dụng lao động bằng một chương trình vũ trang khổng lồ. Chiến tranh đã tạo ra toàn dụng lao động cho tất cả các quốc gia tham chiến. Lao động nô lệ ở Đức có toàn dụng lao động. Nhà tù và các trại lao động khổ sai có toàn dụng lao động. Sự cưỡng bức luôn có thể đảm bảo tình trạng toàn dụng lao động.

Thế nhưng các nhà lập pháp của chúng ta không đề xuất các dự luật Sản Xuất Tối Đa tại Quốc hội, mà là các dự luật Toàn Dụng Lao Động. Ngay cả các ủy ban doanh nhân cũng đề xuất thành lập “Ủy ban Tổng thống về Toàn Dụng Lao Động”, chứ không phải về Sản Xuất Tối Đa, hay ít nhất là về Toàn Dụng Lao Động và Sản Xuất Tối Đa. Ở khắp nơi, phương tiện được nâng lên thành mục đích, còn mục đích thì bị lãng quên.

Tiền lương và việc làm được thảo luận như thể chúng không liên quan đến năng suất và sản lượng. Với giả định rằng chỉ có một lượng công việc cố định cần làm, người ta kết luận rằng tuần làm việc 30 giờ sẽ tạo ra nhiều việc làm hơn và do đó sẽ tốt hơn tuần làm việc 40 giờ. Hàng trăm biện pháp “tạo việc làm” của các công đoàn lao động được dung thứ một cách mơ hồ. Khi một người như Petrillo đe dọa sẽ đóng cửa một đài phát thanh nếu đài đó không thuê gấp đôi số nhạc công cần thiết, ông ta vẫn được một bộ phận công chúng ủng hộ, bởi vì, suy cho cùng, ông ta chỉ đang cố gắng tạo ra việc làm. Khi chúng ta có WPA (Cơ quan Quản lý Tiến độ Công trình), người ta coi việc các nhà quản lý nghĩ ra những dự án sử dụng được nhiều lao động nhất so với giá trị công việc được thực hiện – nói cách khác, những dự án mà lao động kém hiệu quả nhất – là dấu hiệu của thiên tài.

Sẽ tốt hơn nhiều, nếu phải lựa chọn — mà thực tế không phải vậy — để đạt được sản lượng tối đa với một bộ phận dân số trong tình trạng nhàn rỗi được trợ cấp công khai, hơn là tạo ra “toàn dụng lao động” bằng vô số hình thức “tạo việc làm” trá hình làm rối loạn quá trình sản xuất. Sự tiến bộ của nền văn minh nghĩa là giảm bớt lao động, chứ không phải gia tăng nó. Chính vì chúng ta ngày càng trở nên giàu có với tư cách là một quốc gia nên chúng ta mới gần như loại bỏ được lao động trẻ em, giảm thiểu nhu cầu làm việc của người già và làm cho hàng triệu phụ nữ không cần phải tìm việc làm. Một tỷ lệ dân số Mỹ cần làm việc nhỏ hơn nhiều so với, chẳng hạn, Trung Quốc hay Nga. Câu hỏi thực sự không phải là nước Mỹ sẽ có 50 triệu hay 60 triệu việc làm vào năm 1950, mà là chúng ta sẽ sản xuất được bao nhiêu, và do đó, mức sống của chúng ta sẽ như thế nào? Vấn đề phân phối, điều mà mọi người đang tập trung chú ý hiện nay, rốt cuộc sẽ dễ giải quyết hơn khi có nhiều thứ để phân phối.

Chúng ta có thể tư duy rõ ràng hơn nếu đặt trọng tâm vào đúng chỗ – vào các chính sách sẽ tối đa hóa sản xuất.