Tác giả: Vũ Đức Khanh. 

Khi đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đáp xuống Bình Nhưỡng với bảy Ủy viên Bộ Chính trị tháp tùng Tổng Bí thư Tô Lâm (1/2 tổng số Ủy viên của Bộ Chính trị) – con số kỷ lục không những trong lịch sử ngoại giao giữa hai nước mà còn đối với cả khối các nước XHCN – thế giới nhìn thấy một thông điệp rõ ràng: Hà Nội không chỉ đang gửi tín hiệu hữu nghị, mà đang chơi một ván cờ sinh tử của quyền lực.

Theo thông báo chính thức, Việt Nam và Triều Tiên đã ký năm văn kiện hợp tác song phương, bao gồm quốc phòng, ngoại giao, y tế, thương mại, và thông tấn. Trên bề mặt, đây là một nỗ lực “tăng cường quan hệ hữu nghị truyền thống”. Nhưng trong thực chất, đây là một tuyên bố chính trị mang tính phòng thủ, phản ánh nỗi bất an sâu sắc của giới cầm quyền Việt Nam trước thềm Đại hội XIV.

Quyền lực và nỗi sợ

Chuyến đi này không hướng tới kinh tế – Triều Tiên chẳng có gì đáng để trao đổi ngoài biểu tượng và ý thức hệ. Nó là một màn trình diễn quyền lực nội bộ, nhằm củng cố vị thế của Tổng Bí thư Tô Lâm – người đang cố chứng minh rằng mình kiểm soát được cả ba trụ cột: an ninh, đối ngoại và tổ chức đảng.

Sự hiện diện của những gương mặt quyền lực như Phan Văn Giang, Lương Tam Quang, Nguyễn Duy Ngọc, Lê Minh Hưng, Phan Đình Trạc, Nguyễn Xuân Thắng,  Đỗ Văn Chiến, không phải là ngẫu nhiên. Nó là sự dàn dựng chính trị tinh vi, một “show of unity” (màn trình diễn đoàn kết) để trấn an đảng viên rằng cỗ máy quyền lực vẫn vận hành ổn định dưới bàn tay Tô Lâm.

Tuy nhiên, cái “ổn định” ấy mong manh hơn bao giờ hết. Càng gần Đại hội XIV, nguy cơ rạn nứt phe phái càng lớn, và mỗi chuyến công du kiểu này lại khiến giới quan sát quốc tế tự hỏi: liệu Việt Nam đang tái định vị hay tự cô lập chính mình?

Câu lạc bộ cộng sản và nỗi ám ảnh cô lập

Trong khi Washington, Brussels, Seoul và Tokyo đang xem Việt Nam là đối tác chiến lược then chốt tại Đông Nam Á, Hà Nội lại chọn xuất hiện bên cạnh Kim Jong Un, Lý Cường, Medvedev, và Lào – một “Câu lạc bộ cộng sản” hiếm hoi còn sót lại của thế giới.

Đây không chỉ là hình ảnh ngoại giao tồi. Nó là tín hiệu chiến lược sai lầm. Khi Việt Nam ký hợp tác quốc phòng với Bình Nhưỡng – một quốc gia bị Liên Hiệp Quốc cấm vận toàn diện – Hà Nội vô hình trung tự xếp mình vào hàng các quốc gia ngoài lề trật tự quốc tế, trong khi nền kinh tế lại sống nhờ chuỗi cung ứng và đầu tư phương Tây. 

Nếu Mỹ và phương Tây coi đây là dấu hiệu ngả về phe chuyên chế, Việt Nam có thể đối mặt với các biện pháp hạn chế đầu tư, chuyển giao công nghệ hoặc tín dụng xuất khẩu – những đòn đánh trực diện vào nền kinh tế phụ thuộc FDI và xuất khẩu.

Trò đi dây tử thần

Tô Lâm đang cố giữ thăng bằng trên sợi dây tử thần giữa Bắc Kinh và Washington. Một bên là sức ép ý thức hệ, một bên là lợi ích kinh tế. Nhưng khi ông chọn Triều Tiên làm “điểm tựa tinh thần” trong bối cảnh quốc tế đầy biến động, Việt Nam đang trượt dần khỏi thế trung dung chiến lược từng là bí quyết thành công suốt hơn ba thập niên qua.

Sự ngả mình quá sâu về trục “chống phương Tây” có thể khiến Hà Nội mất đi tính linh hoạt – yếu tố từng giúp Việt Nam vừa tham gia CPTPP, vừa được Mỹ nâng cấp lên “Đối tác Chiến lược Toàn diện”.

Khi lợi ích quốc gia bị đặt dưới lợi ích đảng phái

Điều nguy hiểm nhất trong toàn bộ câu chuyện này không nằm ở những văn kiện hợp tác, mà ở sự im lặng tuyệt đối: không có tranh luận quốc hội, không có công khai điều khoản, không có tiếng nói phản biện nào từ xã hội dân sự.

Đó là bằng chứng rõ nhất cho thấy đảng đang hành xử như một thực thể tách biệt khỏi quốc gia. Trong khi người dân phải vật lộn với giá cả, ô nhiễm và thất nghiệp, lãnh đạo lại ưu tiên ký kết với một quốc gia cô lập và nghèo đói, chỉ để củng cố biểu tượng quyền lực.

Tô Lâm có thể tin rằng chuyến đi này củng cố vị thế của ông. Nhưng đối với Việt Nam, đó là một bước lùi vào bóng tối – nơi quyền lực thay thế lý trí, và ý thức hệ được dùng làm tấm bình phong cho nỗi sợ mất quyền.

Trong một thế giới đang tái định hình, Việt Nam không thể vừa muốn hưởng lợi từ trật tự tự do, vừa muốn đứng chung hàng với những kẻ chống lại nó.

10/10/2025