Giới thiệu.

Bên cạnh vai trò quan trọng trong việc ký kết các hiệp ước, Hiến pháp Hoa Kỳ còn giao cho Thượng viện thêm hai vai trò chính nữa, là: hỗ trợ Tổng thống trong việc bổ nhiệm các vị trí trong chính phủ và đóng vai trò như một tòa án xét xử các vụ luận tội. Luận cương Liên bang số 65 của tác giả Alexandre Hamilton tập trung thảo luận về vai trò luận tội của Thượng viện. Đây là vai trò tư pháp quan trọng, tập trung vào việc xử lý các hành vi sai trái nghiêm trọng của quan chức công, như lạm quyền hoặc vi phạm lòng tin của công chúng. 

Tác giả cho rằng các vụ luận tội có tính chất rất phức tạp. Chúng mang tính “chính trị” vì gây tổn hại trực tiếp đến xã hội, thường gây tranh cãi và chia rẽ công chúng. Quyết định đưa ra vì vậy có thể bị ảnh hưởng bởi sức mạnh của các phe phái hơn là bằng chứng thực tế.

Để bảo vệ quan điểm rằng Thượng viện được chọn để giao trọng trách luận tội, tác giả lập luận rằng: Thượng viện được chọn vì đủ uy tín, độc lập và công bằng để xét xử các vụ luận tội; và trong một chính phủ dựa trên bầu cử, việc tìm một cơ quan trung lập rất khó khăn, nhưng Thượng viện đáp ứng được yêu cầu này.

Việc lựa chọn Thượng viện để giao vai trò luận tội được xem là một lựa chọn tốt nhất, khi so sánh với các lựa chọn khác. 

Tại sao Toà án Tối cao không được chọn? Nó không phù hợp vì thiếu sức mạnh, uy tín, và quy mô để xử lý các vụ luận tội. Nếu cùng một thẩm phán xét xử cả luận tội và tuyên hình phạt hình sự sau đó, tính công bằng sẽ bị ảnh hưởng.

Tại sao không kết hợp Tòa án Tối cao và Thượng viện? Điều này có thể mang lại lợi ích nhưng vẫn không đảm bảo công bằng vì cùng thẩm phán giữ vai trò xét xử nhiều lần. Hiến pháp chọn giải pháp trung gian đó là để Chánh án Tòa án Tối cao chủ trì các phiên xử của Thượng viện.

Vậy thì một tòa án riêng biệt? Ý tưởng này làm phức tạp chính phủ, tốn kém hoặc gây chậm trễ, đồng thời dễ bị ảnh hưởng bởi các phe phái.

Cuối cùng, tác giả cho rằng dù có thể có phương án khác, kế hoạch của Hiến pháp là thực tế và hiệu quả. Không có hệ thống nào hoàn hảo, và nếu chờ đợi một kế hoạch hoàn hảo thì sẽ không bao giờ có chính phủ. 

Tóm lại, Thượng viện là cơ quan phù hợp nhất để xét xử luận tội nhờ tính độc lập, uy tín và khả năng giữ công bằng, đảm bảo kiểm soát hành vi của quan chức công mà không gây bất ổn cho xã hội.

Bản dịch:

Luận cương Liên bang số 65: Quyền hạn của Thượng viện (Tiếp tục)

Từ New York Packet, ngày 7 tháng 3 năm 1788

Tác giả: Alexander Hamilton.

Kính gửi Nhân dân Bang New York:

Hiến pháp trao cho Thượng viện hai vai trò chính ngoài việc ký kết hiệp ước, đó là: hỗ trợ Tổng thống trong việc bổ nhiệm các vị trí trong chính phủ và đóng vai trò như một tòa án xét xử các vụ luận tội. Vì Tổng thống chịu trách nhiệm chính trong việc bổ nhiệm, vấn đề này sẽ được thảo luận sau khi xem xét về nhánh hành pháp. Hiện tại, chúng ta sẽ tập trung vào vai trò tư pháp của Thượng viện trong các vụ luận tội.

Việc thiết lập một tòa án công bằng để xử lý các vụ luận tội là một mục tiêu quan trọng nhưng khó đạt được trong một chính phủ mà mọi chức vụ đều dựa trên bầu cử. Các vụ luận tội liên quan đến những hành vi sai trái nghiêm trọng của các quan chức công, chẳng hạn như lạm dụng quyền lực hoặc vi phạm lòng tin của công chúng. Những hành vi này được coi là “chính trị” vì chúng trực tiếp gây tổn hại đến xã hội. Khi một cá nhân bị buộc tội, vấn đề này thường khơi dậy cảm xúc mạnh mẽ, chia rẽ công chúng thành các nhóm ủng hộ hoặc phản đối người bị cáo buộc. Những vụ việc này có thể bị cuốn vào các xung đột chính trị hiện có, và có nguy cơ phán quyết sẽ phụ thuộc vào sức mạnh của các phe phái hơn là bằng chứng thực sự về sự vô tội hay có tội.

Các vụ luận tội liên quan đến việc đánh giá những người nắm giữ các vị trí quan trọng trong chính phủ, do đó đây là một trách nhiệm to lớn. Trong một chính phủ dựa trên bầu cử định kỳ, việc tạo ra một tòa án công bằng và trung lập là điều khó khăn. Những nhân vật nổi bật nhất thường liên kết với các nhóm quyền lực, khiến họ khó duy trì sự vô tư khi xét xử người khác.

Những người soạn thảo Hiến pháp tin rằng Thượng viện là cơ quan phù hợp nhất để đảm nhận trách nhiệm này. Những ai hiểu rõ sự phức tạp của nhiệm vụ này sẽ đồng ý rằng Thượng viện là một lựa chọn hợp lý và sẽ cân nhắc kỹ lưỡng các lý do dẫn đến quyết định này.

Mục đích của tòa án này là gì? Nó được thiết kế để điều tra hành vi của các quan chức công thay mặt cho quốc gia. Ai có thể phù hợp hơn để thực hiện nhiệm vụ này nếu không phải là các đại diện của nhân dân? Mọi người đều đồng ý rằng một nhánh của cơ quan lập pháp, như Hạ viện, nên khởi xướng quá trình luận tội. Vậy, việc nhánh còn lại, tức Thượng viện, tham gia vào quá trình xét xử có hợp lý không? Ý tưởng này bắt nguồn từ Vương quốc Anh, nơi Hạ viện khởi xướng luận tội và Thượng viện quyết định kết quả. Một số hiến pháp bang cũng theo mô hình này. Các vụ luận tội đóng vai trò như một công cụ kiểm soát của cơ quan lập pháp đối với các quan chức hành pháp, đảm bảo họ không lạm dụng quyền lực.

Liệu có cơ quan nào khác có thể thực hiện nhiệm vụ này tốt như Thượng viện? Thượng viện đủ uy tín và độc lập để giữ vững sự công bằng, ngay cả khi xét xử một cá nhân bị Hạ viện buộc tội. Ví dụ, Tòa án Tối cao có thể không đủ sức mạnh hoặc uy tín để đưa ra những quyết định khó khăn, đặc biệt nếu các quyết định này mâu thuẫn với mong muốn của Hạ viện. Nếu Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết không được lòng dân, công chúng có thể mất niềm tin vào họ, gây ra bất ổn. Hơn nữa, Tòa án Tối cao không đủ đông thành viên để xử lý các vụ luận tội một cách công bằng. Các phiên xét xử luận tội cần một cơ quan lớn hơn vì chúng liên quan đến những quyết định quan trọng về danh tiếng và vai trò của một cá nhân trong xã hội. Không có quy tắc nghiêm ngặt hay bồi thẩm đoàn trong các phiên xử này, nên một tòa án nhỏ sẽ quá rủi ro.

Tòa án Tối cao cũng không nên xử lý các vụ luận tội vì hình phạt của luận tội không chỉ dừng lại ở việc cách chức — nó có thể dẫn đến các hậu quả pháp lý khác. Nếu cùng một nhóm thẩm phán cách chức một người và sau đó quyết định hình phạt hình sự của họ, họ có thể bám vào quyết định ban đầu, ngay cả khi có bằng chứng mới. Điều này có thể gây bất công cho người bị cáo buộc. Việc có hai phiên xét xử riêng biệt nhằm bảo vệ cá nhân, nhưng nếu cùng một thẩm phán xử lý cả hai thì sự bảo vệ này sẽ không còn. Ngay cả khi có bồi thẩm đoàn trong phiên xử sau, các thẩm phán vẫn có thể ảnh hưởng đến bồi thẩm đoàn, khiến việc đảm bảo công bằng trở nên khó khăn.

Liệu việc kết hợp Tòa án Tối cao và Thượng viện để xét xử luận tội có cải thiện được kế hoạch này không? Điều này có thể mang lại một số lợi ích, nhưng vẫn sẽ dẫn đến vấn đề là cùng một thẩm phán có thể quyết định số phận của một người hai lần, điều này không công bằng. Kế hoạch của Hiến pháp chỉ định Chánh án Tòa án Tối cao làm chủ tọa các phiên xét xử luận tội của Thượng viện, giúp duy trì sự cân bằng mà không cần kết hợp hoàn toàn hai cơ quan này.

Liệu một tòa án hoàn toàn tách biệt có thể xử lý các vụ luận tội? Có những lập luận ủng hộ và phản đối ý tưởng này. Một tòa án riêng biệt có thể làm cho chính phủ phức tạp hơn hoặc tốn kém hơn. Nó có thể là một cơ quan thường trực, gây tốn kém, hoặc một cơ quan tạm thời gồm các quan chức bang, dẫn đến sự chậm trễ và bất công. Sự chậm trễ có thể giúp người có tội thoát tội hoặc làm hại người vô tội đang chờ phán quyết. Một tòa án riêng biệt cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các nhóm quyền lực trong Quốc hội, đặc biệt nếu họ không hài lòng với một cá nhân vì thực hiện tốt nhiệm vụ của mình.

Dù ai đó cho rằng một hệ thống khác có thể tốt hơn, điều đó không có nghĩa là kế hoạch của Hiến pháp là tồi tệ. Không có hệ thống chính phủ nào hoàn hảo. Nếu chúng ta chờ đợi một kế hoạch hoàn hảo, chúng ta sẽ không bao giờ có chính phủ. Những người chỉ trích Hiến pháp cần chứng minh rằng toàn bộ kế hoạch là có hại, chứ không chỉ là một số phần có thể cải thiện.

Publius

Nguyễn Huy Vũ dịch và giới thiệu