Giới thiệu.

Luận cương Liên bang số 63 của Alexandre Hamilton hay James Madison thảo luận về sự cần thiết của việc có một Thượng viện ổn định, độc lập, và lâu dài trong hệ thống chính phủ của Hoa Kỳ, và điều này sẽ giúp cho hệ thống chính trị Hoa Kỳ ổn định và sáng suốt. Theo tác giả, Thượng viện có bốn vai trò chính như sau. 

Thứ nhất là giúp đảm bảo ổn định chính sách. Thượng viện với nhiệm kỳ dài (6 năm) và ít thay đổi thành viên giúp duy trì sự ổn định, tránh ảnh hưởng từ xu hướng tạm thời hoặc xáo trộn chính trị.

Thứ hai là bảo vệ chính quyền trước xu hướng dân chủ cảm tính. Thượng viện ngăn chính phủ bị thao túng bởi đám đông hoặc quyết định vội vàng, đảm bảo sự độc lập và sáng suốt trong ra quyết định.

Thứ ba là giúp chính quyền duy trì uy tín quốc tế. Một Thượng viện ổn định đảm bảo chính sách ngoại giao nhất quán, tăng cường uy tín và sự tôn trọng từ các quốc gia khác.

Và thứ tư là giúp công bằng và điều độ. Thượng viện độc lập giúp điều chỉnh quyết định chính trị công bằng, tránh lạm quyền hoặc bất công từ các nhóm lợi ích tạm thời.

Viễn kiến này đã được chứng minh qua thực tế khi quan sát các mô hình tổng thống diễn ra ở các nước khác nhau, đặc biệt là ở Nam Mỹ. Ở các nước mà quốc hội chỉ có một viện, hệ thống chính trị thường diễn ra bất ổn. Lý do là khi không có Thượng viện thực thi vai trò cân bằng và kiểm soát trong nhánh lập pháp, quyền lực lập pháp toàn bộ tập trung vào quốc hội đơn viện. Quốc hội đơn viện trong trường hợp này vì vậy mà có quyền lực rất lớn. 

Nếu đảng của tổng thống kiểm soát đa số trong quốc hội, việc lập pháp diễn ra rất nhanh, hệ thống hoạt động như một “nền độc tài được chọn lựa” khi một đảng nắm giữ cả hành pháp và lập pháp. Việc lập pháp nhanh chóng và dễ dàng có mặt trái của nó là luật lệ thường thiếu chất lượng do không có sự phản biện và rà soát. Trong những trường hợp như vậy, nó cần phải viện đến toà án tối cao để giám sát luật lệ. Việc một luật được thông qua nhưng bị chặn lại ở toà án tối cao sẽ dẫn đến những tranh cãi giữa tổng thống và đảng cầm quyền trong quốc hội với toà án tối cao; điều này đến lượt nó sẽ dẫn đến một sự bế tắc chính trị khác. 

Ngược lại, trong trường hợp đảng của tổng thống không kiểm soát được đa số trong quốc hội, quốc hội dễ dàng bỏ phiếu truất phế tổng thống một khi có những xung đột xã hội diễn ra và tổng thống đang mất dần uy tín. Hệ thống tổng thống được thiết lập ban đầu với mục đích bảo đảm chính quyền ổn định, nhưng một khi việc truất phế tổng thống diễn ra một cách dễ dàng và thường xuyên, hệ thống ngay lập tức trở nên hỗn loạn và làm mất niềm tin của công chúng vào nền dân chủ. 

Một trong các lý do chính khiến các hệ thống tổng thống khác, ngoài Mỹ, thất bại là vì họ đã bỏ qua những thiết chế nhằm cân bằng quyền lực và duy trì sự ổn định của chính quyền. Việc thiếu Thượng viện là một trong các nguyên nhân như vậy. 

Bản dịch: 

Luận cương Liên bang số 63: Lý do cần có Thượng Viện.

Từ báo Independent Journal.

Tác giả: Alexandre Hamilton hay James Madison.

Kính gửi Nhân dân Bang New York:

Một Thượng viện mạnh mẽ là yếu tố then chốt để duy trì danh tiếng quốc gia. Nếu không có một nhóm ổn định trong chính quyền, chúng ta có nguy cơ mất đi sự kính trọng từ các quốc gia khác do các chính sách thiếu sáng suốt hoặc không nhất quán. Thượng viện giúp chúng ta luôn ý thức về cách thế giới nhìn nhận chúng ta, điều này rất quan trọng để giành được sự tôn trọng và niềm tin toàn cầu.

Việc quan tâm đến quan điểm của các quốc gia khác là quan trọng vì hai lý do. Thứ nhất, chúng ta mong muốn các hành động của mình được thế giới xem là kết quả của một chính sách khôn ngoan và danh dự. Thứ hai, trong những trường hợp còn nghi vấn, đặc biệt là khi mà các cơ quan quốc gia bị chi phối bởi cảm xúc mạnh mẽ hoặc lợi ích ngắn hạn, ý kiến khách quan của thế giới có thể là kim chỉ nam tốt nhất. Hoa Kỳ đã chịu thiệt hại vì thiếu danh tiếng quốc tế. Nhiều sai lầm có thể đã được tránh nếu chúng ta cân nhắc cách các biện pháp của mình được nhìn nhận bởi phần công bằng của nhân loại.

Một cơ quan đông đảo và thay đổi liên tục không thể duy trì được ý thức về danh dự quốc gia. Chỉ một nhóm nhỏ hơn, ổn định—như Thượng viện—mới có thể chịu trách nhiệm cho các chính sách dài hạn và cảm nhận được sự gắn bó với thành công của quốc gia. Ví dụ, các nhà lãnh đạo ngắn hạn của Rhode Island đã phớt lờ cách các chính sách bất công của họ bị nhìn nhận bởi các quốc gia khác hoặc thậm chí các bang láng giềng. Một Thượng viện ổn định có lẽ đã ngăn chặn được những sai lầm đó bằng cách tập trung vào danh tiếng quốc gia.

Một vấn đề khác là các cuộc bầu cử thường xuyên đôi khi có thể khiến chính quyền ít chịu trách nhiệm trước nhân dân. Điều này nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng hãy để tôi giải thích. Để chính quyền thực sự chịu trách nhiệm, nó cần xử lý các nhiệm vụ mà người dân có thể đánh giá rõ ràng. Một số hành động của chính quyền có hiệu quả ngay lập tức, như thông qua một đạo luật. Những hành động khác, như các kế hoạch dài hạn, cần nhiều năm để thấy kết quả. Một cơ quan được bầu chỉ trong một hoặc hai năm không thể chịu trách nhiệm đầy đủ cho những kế hoạch dài hạn này, giống như một nhân viên tạm thời không thể bị đổ lỗi cho một dự án cần nhiều năm để hoàn thành. Thượng viện, với nhiệm kỳ dài hơn, có thể tập trung vào các mục tiêu lớn này và chịu trách nhiệm về chúng.

Tôi đang nói chuyện với những người có suy nghĩ rõ ràng và không dễ bị lung lay. Thượng viện cũng có thể bảo vệ công chúng khỏi những sai lầm tạm thời của chính họ. Đôi khi, người dân bị cuốn vào cảm xúc, lòng tham, hoặc thông tin sai lệch và đòi hỏi những hành động mà sau này họ sẽ hối tiếc. Một Thượng viện bình tĩnh, đáng kính có thể can thiệp, làm chậm tiến trình, và để lý trí chiếm ưu thế. Hãy tưởng tượng nếu Athens có một Thượng viện để ngăn người dân đưa ra các quyết định vội vàng, như kết án một người hôm trước và tôn vinh họ hôm sau.

Một số người có thể cho rằng một quốc gia rộng lớn như chúng ta sẽ không dễ rơi vào những cạm bẫy này như các quốc gia nhỏ. Điều đó đúng một phần—quy mô của chúng ta giúp tránh được một số vấn đề mà các nước nhỏ phải đối mặt. Nhưng nó cũng có nghĩa là thông tin sai lệch có thể lan truyền và tồn tại lâu hơn. Do đó, Thượng viện vẫn cần thiết để đối phó với những rủi ro này.

Lịch sử cho thấy không có nền cộng hòa lâu dài nào tồn tại mà không có Thượng viện. Sparta, Rome và Carthage đều có Thượng viện, thường với các thành viên phục vụ suốt đời. Những ví dụ này không hoàn toàn phù hợp với chúng ta, nhưng chúng chứng minh rằng Thượng viện mang lại sự ổn định trong khi vẫn giữ được tự do. Hệ thống của Hoa Kỳ là độc đáo vì chúng ta bầu đại diện, không giống các nền dân chủ cổ đại nơi người dân có quyền lực trực tiếp hơn. Tuy nhiên, ngay cả các xã hội cổ đại, như Hy Lạp và Carthage, cũng sử dụng các quan chức được bầu để đại diện cho người dân ở một mức độ nào đó. Hệ thống của chúng ta — với các đại diện được bầu và lãnh thổ rộng lớn, mạnh mẽ hơn — vẫn cần một Thượng viện để hoạt động hiệu quả.

Các nhà phê bình có thể nói rằng một Thượng viện được bầu trong sáu năm, không trực tiếp bởi người dân, có thể trở nên quá quyền lực và biến thành một tầng lớp quý tộc. Nhưng nỗi sợ này bỏ qua một sự thật rằng rất khó để dẫn đến điều đó. Để Thượng viện trở nên chuyên chế, trước tiên nó phải tự tha hóa, sau đó tha hóa các cơ quan lập pháp bang, rồi đến Hạ viện, và cuối cùng là nhân dân. Điều này gần như là không thể. Hạ viện, được bầu hai năm một lần bởi người dân, sẽ ngăn chặn bất kỳ sự vượt quyền nào của Thượng viện, và các cuộc bầu cử mới sẽ giữ hệ thống cân bằng.

Thượng viện của Maryland, được bầu gián tiếp như của chúng ta và với ít giới hạn hơn, đã không gây ra vấn đề gì. Trên thực tế, nó hoạt động tốt, và điều này chứng minh những lo ngại này là không có cơ sở. Ngay cả Thượng viện của Anh, hay còn gọi là Viện Quý tộc (House of Lords), vốn mang tính thừa kế và ưu tú hơn nhiều so với Thượng viện của chúng ta, cũng không thể thống trị Hạ viện (House of Commons) được bầu. Lịch sử, từ Sparta đến Rome đến Carthage, cho thấy các đại diện được bầu, được người dân ủng hộ, luôn nắm giữ quyền lực thực sự.

Cuối cùng, Thượng viện của chúng ta sẽ không bao giờ trở thành một tầng lớp quý tộc nguy hiểm. Nếu nó cố gắng, Hạ viện, được người dân ủng hộ, sẽ đưa nó trở lại đúng hướng. Một Thượng viện được thiết kế tốt, tập trung vào các chính sách thông minh và lợi ích chung, sẽ chia sẻ niềm tin của người dân và giữ cho chính quyền của chúng ta ổn định và tự do.

Publius

Nguyễn Huy Vũ dịch và giới thiệu.