Tác giả: Vũ Đức Khanh

Nhận lời mời của Chủ tịch Kim Jong Un, Tổng Bí thư Tô Lâm sẽ thăm chính thức Bắc Hàn từ ngày 9 đến 11 tháng 10, đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm thành lập Đảng Lao động Triều Tiên. 

Đây sẽ là chuyến thăm cấp cao nhất giữa hai nước kể từ Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ–Triều tại Hà Nội năm 2019.

Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh khu vực Đông Bắc Á đang chuyển động mạnh: Nga và Triều Tiên vừa ký hiệp ước quốc phòng, Mỹ – Hàn – Nhật củng cố liên minh chiến lược, còn Trung Quốc giữ thế quan sát thận trọng. 

Việc Việt Nam xuất hiện trong lễ duyệt binh của Bình Nhưỡng chắc chắn sẽ gây chú ý — và đặt ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời.

Từ “trung gian hòa giải” đến “bên tham dự”?

Trước khi có thông báo chính thức, nhiều nhà quan sát cho rằng Hà Nội có thể được khuyến khích đóng vai trò “trung gian” nhằm hạ nhiệt căng thẳng trong khu vực. Việt Nam từng có kinh nghiệm tổ chức Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ–Triều năm 2019, được cộng đồng quốc tế đánh giá là “điểm gặp gỡ trung lập”.

Tuy nhiên, chuyến đi lần này mang ý nghĩa hoàn toàn khác.

Việt Nam không còn đứng ở vị trí “chủ nhà trung gian”, mà trở thành khách danh dự trong lễ kỷ niệm của một quốc gia đang chịu lệnh trừng phạt quốc tế nặng nề. 

Dù mang tính biểu tượng, sự hiện diện của Tổng Bí thư Việt Nam trong lễ duyệt binh quân sự của Bắc Hàn sẽ được nhìn nhận như một sự ủng hộ chính trị — cho dù Hà Nội có chủ đích hay không.

Trong thời điểm Việt Nam đang tìm cách khẳng định vai trò “đối tác tin cậy và có trách nhiệm” trong cộng đồng quốc tế, quyết định này là một canh bạc chính trị mạo hiểm.

Hình ảnh quốc tế và thế lưỡng nan chiến lược

Chỉ vài tháng trước, Việt Nam đã đăng cai một số hội nghị khu vực quan trọng, trong đó có Hội nghị Thượng đỉnh P4G lần thứ 4 về tăng trưởng xanh và các Mục tiêu Toàn cầu 2030 (từ ngày 14 – 17/4/2025 tại Hà Nội) và Diễn đàn ASEAN Tương lai lần thứ hai (25 – 26/2/2025), với sự tham gia của hơn 500 đại biểu, tập trung vào việc tăng cường đoàn kết, khả năng phục hồi và tính bao trùm trong ASEAN, phản ánh cam kết của Việt Nam đối với hợp tác khu vực, khẳng định hình ảnh một quốc gia năng động, cởi mở và cam kết với trật tự quốc tế dựa trên luật lệ.

Việc tham dự một sự kiện mang tính quân phiệt ở Bình Nhưỡng — bên cạnh các phái đoàn Nga, Lào, và cả Trung Quốc — sẽ khiến các đối tác phương Tây đặt câu hỏi: Việt Nam đang gửi đi thông điệp gì?

Nếu Việt Nam xuất hiện như một thành viên tích cực của “câu lạc bộ các nước cộng sản”, điều đó có thể làm suy yếu nỗ lực cân bằng chiến lược giữa Bắc Kinh, Washington và Mạc Tư Khoa mà Hà Nội đã theo đuổi suốt nhiều năm.

Trong khi đó, ở trong nước, chuyến thăm này có thể được diễn giải như một động thái củng cố quan hệ ý thức hệ, thể hiện “tình đồng chí truyền thống” — nhưng đối với bên ngoài, nó có thể bị hiểu là một bước lùi ngoại giao.

Lựa chọn của Hà Nội

Không ai phủ nhận tầm quan trọng lịch sử và tình hữu nghị giữa Việt Nam và Triều Tiên, hai quốc gia từng có mối quan hệ khăng khít từ thập niên 1960. 

Nhưng trong thế kỷ XXI, lợi ích quốc gia không chỉ đo bằng “tình đồng chí” mà bằng hiệu quả chiến lược và hình ảnh quốc tế.

Hà Nội cần chứng minh rằng chuyến đi Bình Nhưỡng không đồng nghĩa với việc chọn phe, mà là một cử chỉ ngoại giao cân bằng, hướng tới hòa bình và đối thoại.

Nếu không được truyền đạt rõ ràng, thông điệp ấy có thể bị diễn giải sai — và làm xói mòn uy tín của Việt Nam như một quốc gia độc lập, có chính sách đối ngoại tự chủ và thực dụng.

Biểu tượng hay bước ngoặt?

Câu hỏi đặt ra không chỉ là “Tô Lâm đi Bình Nhưỡng để làm gì”, mà là Việt Nam muốn trở thành ai trong trật tự đang hình thành ở châu Á.

Một chuyến đi mang tính biểu tượng có thể trở thành cơ hội thể hiện bản lĩnh ngoại giao — hoặc là sai lầm chiến lược nếu không được định vị đúng đắn.

Thế giới đang theo dõi, không chỉ Kim Jong Un.

8/10/2025