Tác giả: Hoàng Anh Tuấn.
Bài viết vừa đăng trên Time Magazine khá thú vị, cho thấy cách chính quyền Trump sử dụng các cố vấn tin cậy để đàm phán, đạt thỏa thuận và nhấn mạnh tính hiệu quả thay cho cách tiếp cận ngoại giao truyền thống. Các nhà ngoại giao “truyền thống” nên đọc kỹ bài này để tự trau dồi năng lực chuyên môn và tình chuyên nghiệp.
Trong bài phân tích đăng trên Time Magazine số 10/2025, phóng viên Eric Cortellessa trình bày chi tiết cách chính quyền Tổng thống (TT) Donald Trump đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas – một bước ngoặt ngoại giao lớn có thể định hình lại toàn bộ khu vực Trung Đông. Bài viết khắc họa chiến lược thương lượng mang đậm phong cách doanh nhân của TT Trump, vai trò của Jared Kushner và Steve Witkoff, cùng ý nghĩa chiến lược của thỏa thuận đối với khu vực và vị thế toàn cầu của Hoa Kỳ.
TỪ NGHỆ THUẬT KINH DOANH ĐẾN NGHỆ THUẬT NGOẠI GIAO
TT Trump luôn tin rằng mọi xung đột đều có thể giải quyết bằng đàm phán. Khi đối mặt mục tiêu khó khăn nhất trong nhiệm kỳ hai – chấm dứt chiến tranh Gaza – ông không chọn các nhà ngoại giao chuyên nghiệp, mà chọn hai người nói “ngôn ngữ của ông”: doanh nhân Steve Witkoff và con rể Jared Kushner.
Sau nhiều tháng thương lượng, hai đặc phái viên đã đạt được khuôn khổ thỏa thuận: Hamas trả 20 con tin còn sống, trao thi thể nạn nhân, đổi lấy việc Israel thả 250 tù nhân chung thân và khoảng 1.700 người bị giam tại Gaza. Đổi lại, Israel rút quân khỏi một số khu vực, cho phép viện trợ nhân đạo quy mô lớn và chấp thuận ngừng bắn. TT Trump tới khu vực Trung Đông để chứng kiến lễ ký chính thức hiệp định lịch sử này.
CƠ HỘI MỚI CHO TRUNG ĐÔNG
Theo Time Magazine, nếu thỏa thuận được duy trì, đây có thể là bước ngoặt chiến lược cho toàn khu vực. Sau gần hai năm năm thực thi chiến dịch quân sự khiến Hamas suy yếu, Hezbollah mất chỉ huy và Iran phải tạm dừng chương trình hạt nhân, Israel đứng trước cơ hội tái thiết Gaza và mở rộng hợp tác khu vực. Các nhà quan sát nhận định tiến trình bình thường hóa quan hệ Israel–Saudi Arabia có thể trở thành “chặng tiếp theo” của hòa bình Trung Đông.
Tuy nhiên, thỏa thuận vẫn mong manh. Giai đoạn hai – bao gồm việc rút quân toàn diện, xác định chính quyền dân sự mới và giải giới Hamas – tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, TT Trump và các đặc phái viên nhanh chóng đến Israel và Ai Cập để bảo đảm thực thi hiệp định, thể hiện quyết tâm duy trì vai trò trung gian chủ động của Hoa Kỳ.
KHẲNG ĐỊNH LẠI VAI TRÒ TOÀN CẦU CỦA HOA KỲ
Bài viết nhận định rằng thành công của thỏa thuận Gaza có thể giúp TT Trump lấy lại hình ảnh lãnh đạo toàn cầu của Hoa Kỳ sau nhiều năm bị đánh giá là suy yếu ảnh hưởng quốc tế. Khi các chính quyền trước gặp khó trong việc chấm dứt xung đột ở Ukraine và Trung Đông, việc đạt được thỏa thuận Gaza thể hiện “năng lực thực thi” mới của Washington.
Kết thúc một cuộc chiến khiến hơn 40.000 người thiệt mạng là thắng lợi nhân đạo, nhưng với TT Trump, đó còn là minh chứng cho triết lý “America First” trong hành động – đặt lợi ích và vai trò của Hoa Kỳ làm trung tâm mọi tiến trình quốc tế. Một quan chức cấp cao cho biết: Các nước Ả Rập đã cam kết nguồn lực đáng kể cho việc tái thiết Gaza và đảm bảo Hamas bị giải giới hoàn toàn. Israel sẽ rút quân theo cơ chế “tin tưởng nhưng phải kiểm chứng (trust bút verify).
TỪ LIÊN HỢP QUỐC ĐẾN BÀN ĐÀM PHÁN
Bước ngoặt của tiến trình hòa bình bắt đầu tại kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York. Đặc phái viên Witkoff và Ngoại trưởng Marco Rubio làm việc với đại diện Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ, hình thành bản kế hoạch 20 điểm bao gồm ngừng bắn, trao đổi tù nhân, bảo đảm an ninh Israel và phi quân sự hóa Gaza.
Jared Kushner, người từng khởi xướng các hiệp định Abraham, điều chỉnh văn kiện thành mô hình hai giai đoạn: trước tiên là ngừng bắn và trao đổi con tin, sau đó là tái thiết và thành lập chính quyền lâm thời. Khi TT Trump trình bày kế hoạch với lãnh đạo các quốc gia Hồi giáo, phản ứng bất ngờ tích cực. Nội các Israel và Hamas đều phê chuẩn chỉ trong vài ngày, mở đường cho lễ ký kết dưới sự chứng kiến của các bên trung gian.
TÁC ĐỘNG NỘI BỘ VÀ SỰ THẬN TRỌNG CẦN THIẾT
Đối với Thủ tướng Benjamin Netanyahu, thỏa thuận Gaza vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Nó giúp giảm áp lực chính trị trong nước nhưng cũng có thể dẫn đến khủng hoảng nội các khi chiến tranh chấm dứt. Thủ tướng Netanyahu dựa vào cấu trúc “hai giai đoạn” để chứng minh rằng ông vẫn còn cần thiết nhằm đảm bảo Hamas thực thi cam kết.
Trong khi đó, TT Trump chọn cách ăn mừng thận trọng. “Tôi tin thỏa thuận sẽ trụ vững – mọi người đều mệt mỏi vì chiến tranh,” ông nói với phóng viên tại Nhà Trắng. Dẫu vậy, giới chức Hoa Kỳ hiểu rằng hòa bình ở Gaza vẫn mong manh. Nếu các nước Ả Rập không thể quản trị hiệu quả khu vực này, nguy cơ tái bùng phát xung đột vẫn còn hiện hữu.
KẾT LUẬN
Eric Cortellessa kết luận rằng thỏa thuận Gaza là minh chứng cho cách tiếp cận “thương lượng trực tiếp” mang phong cách doanh nhân của TT Trump – kết hợp giữa sức ép chính trị, tính toán chiến lược và ngoại giao cá nhân. Nếu duy trì được hòa bình, đây không chỉ là thành tựu lớn của Hoa Kỳ mà còn mở ra hy vọng về một Trung Đông ổn định, nơi đối thoại thay thế bạo lực, và vai trò của Washington một lần nữa được khẳng định trong trật tự thế giới mới./.