Tác giả: Alexander B. Gray.
Tổng thống Trump và Quốc hội Mỹ có một khoảng thời gian ngắn để khôi phục sức cạnh tranh của Hoa Kỳ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và làm suy yếu chiến lược của Trung Quốc trước khi quốc gia này củng cố ảnh hưởng kinh tế và địa chính trị của mình trong suốt cả một thế hệ. Bắc Kinh và Washington hiện đang trong một cuộc đua AI với những lợi ích lớn nhất liên quan đến an ninh kinh tế và quốc gia. May mắn thay, đổi mới sáng tạo là một trong những thế mạnh của Mỹ. AI mã nguồn mở là cách để Hoa Kỳ có thể cạnh tranh với Trung Quốc về cả chi phí lẫn khả năng. Tổng thống Trump và đội ngũ an ninh quốc gia của ông, do Đại diện Mike Waltz (Đảng Cộng hòa – FL) và Thượng nghị sĩ Marco Rubio (Đảng Cộng hòa – FL) dẫn đầu, có thể tận dụng lợi thế của đổi mới sáng tạo mở để Mỹ chắc chắn chiến thắng trong cuộc đua AI với Bắc Kinh.
Trung Quốc đang trên đà chi tiêu hơn 1,4 nghìn tỷ USD cho đến năm 2030 trong chiến lược trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về AI và các công nghệ mới nổi khác. Bên cạnh đó, nước này cũng đang phát hành các mô hình AI đã cạnh tranh được với những mô hình hàng đầu của Mỹ. Vào tháng 11, công ty Alibaba của Trung Quốc đã ra mắt mô hình AI mới nhất của mình, “Qwen,” và mô hình này đã vượt qua các mô hình tốt nhất của Mỹ trong một số chỉ số hiệu suất. Theo CNBC, các mô hình của Alibaba đã được tải xuống 40 triệu lần kể từ khi phát hành lần đầu tiên vào năm ngoái.
Mã nguồn mở là một phần quan trọng trong Sáng kiến Quản trị AI Toàn cầu của Trung Quốc. Nếu Trung Quốc được phép thiết lập các tiêu chuẩn AI toàn cầu, lịch sử lâu dài về kiểm duyệt của Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) sẽ được xuất khẩu ra toàn thế giới. Một ví dụ đáng lo ngại là các chatbot AI sáng tạo của Trung Quốc kiểm duyệt các chủ đề bằng cách từ chối trả lời các câu hỏi liên quan đến sự kiện Thiên An Môn hoặc sai lệch khi khẳng định rằng Đài Loan là một phần của Trung Quốc.
Các chính quyền gần đây đã cố gắng nhưng thất bại trong việc ngăn chặn các vi mạch tiên tiến cần thiết để phát triển AI mạnh mẽ khỏi tay các công ty Trung Quốc. Tuy nhiên, một đối thủ kiên định như Trung Quốc luôn tìm cách tận dụng mọi lợi thế có thể. Các công ty Trung Quốc được cho là đã sử dụng các nhà cung cấp dịch vụ đám mây của Mỹ để vượt qua các lệnh cấm tiếp cận vi mạch, đồng thời tuyển dụng các đội ngũ AI tại Mỹ, một phần nhằm tiếp cận các vi mạch này trong lãnh thổ Mỹ và né tránh các biện pháp kiểm soát.
Có bốn yếu tố cốt lõi trong một chiến lược AI mã nguồn mở thành công mà Tổng thống Trump và Quốc hội có thể triển khai.
Đầu tiên, chính quyền Trump nên khuyến khích các cơ quan liên bang và khu vực công áp dụng các mô hình mã nguồn mở miễn phí trong các công cụ và sản phẩm AI của họ, hoặc ít nhất là không ưu tiên các mô hình sở hữu hoặc đóng thay vì các mô hình mã nguồn mở.
Thứ hai, Mỹ cần chuẩn bị để phản đối các quốc gia khác đang tìm cách trừng phạt sự đổi mới của Mỹ thông qua các hạn chế nhắm vào các mô hình của Mỹ, trong khi bảo vệ các mô hình trong nước của họ.
Thứ ba, Quốc hội cần hành động chủ động bằng cách áp dụng các chính sách hoặc luật liên bang để ngăn ngừa mọi luật cấp tiểu bang, nhằm tránh tình trạng Mỹ có một “mớ hỗn độn” các luật tiểu bang không tương thích, hạn chế sự đổi mới của Mỹ. Điều này sẽ ngăn chặn các dự luật gây hại và chống đổi mới trong tương lai, như dự luật SB1047 của California, may mắn đã bị phủ quyết vào mùa thu năm nay trước khi có thể được thông qua.
Cuối cùng, các nhà lãnh đạo tại Washington nên tránh việc áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với AI sáng tạo, vì điều này sẽ ngăn cản các công ty Mỹ phát hành các mô hình mã nguồn mở.
Các hạn chế của Mỹ đối với các mô hình mã nguồn mở chỉ làm thiệt hại cho chính Hoa Kỳ và các đồng minh của mình, đồng thời không làm chậm lại đà phát triển của Trung Quốc. Việc tiếp cận các tiến bộ và mô hình AI mới nhất là vô cùng quan trọng đối với an ninh quốc gia của chúng ta. Quân đội và Cộng đồng Tình báo Mỹ hiện đã sử dụng AI mã nguồn mở của Mỹ để giành lợi thế về quyết định chiến thuật và chiến lược. Các mô hình ngôn ngữ lớn có thể nhận diện các mẫu trong báo cáo tình báo nguồn, tăng tốc độ và độ chính xác của các quyết định trên chiến trường, cũng như phát hiện tài trợ khủng bố hoặc xác định các lỗ hổng an ninh mạng trước khi các cuộc tấn công xảy ra. Việc làm chậm tiến bộ của chúng ta trong công nghệ này là không thể chấp nhận.
Thay vào đó, Hoa Kỳ nên tập trung vào việc ngăn chặn sự tiến bộ của Trung Quốc trong lĩnh vực AI bằng cách hạn chế quyền truy cập của họ vào các vi mạch và năng lực tính toán cần thiết để huấn luyện các mô hình AI. Một nhà nghiên cứu AI đã lưu ý rằng các mô hình mới nhất của Trung Quốc cho thấy nước này có dữ liệu thô và nhân tài để huấn luyện các mô hình lớn, nhưng họ sẽ cần công nghệ và vi mạch chuyên dụng hơn để củng cố vị thế dẫn đầu của mình.
Để thắng trong cuộc đua công nghệ, Mỹ phải dẫn đầu cả trong các mô hình AI mã nguồn mở và mã nguồn đóng. Mỗi phương pháp có những lợi thế riêng, nhưng để vượt qua Trung Quốc, chúng ta cần phát triển cả hai. Một số người cho rằng các mô hình đóng an toàn hơn, nhưng thực tế không phải vậy. Mỗi năm, Trung Quốc đánh cắp hơn 500 tỷ USD trong các bí mật thương mại và công nghệ từ Hoa Kỳ, và những quốc gia có tiềm lực như Trung Quốc có thể dễ dàng tiếp cận các mô hình mã nguồn đóng.
“Đóng” không có nghĩa là an toàn, và các mô hình AI sở hữu có thể dễ dàng rơi vào tay Trung Quốc thông qua việc đánh cắp sở hữu trí tuệ, tấn công từ bên trong, hoặc các phương thức khác. AI mã nguồn mở mang lại nhiều lợi ích cho Hoa Kỳ và các đồng minh của chúng ta vì nó giúp chúng ta cạnh tranh hơn trên thị trường toàn cầu thông qua các mô hình mã nguồn mở, làm cho công nghệ AI trở nên dễ tiếp cận hơn—đặc biệt là đối với các nhà phát triển và nghiên cứu viên nhỏ, những người đang thách thức tình trạng hiện tại.
Mã nguồn mở cũng thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế vì nó tạo ra sự cạnh tranh, kích thích đổi mới sáng tạo trong nước và gia tăng sự lựa chọn cho người tiêu dùng. Mã nguồn mở cũng có thể làm cho các sản phẩm an toàn hơn vì nhiều con mắt sẽ phát hiện ra ít lỗi hơn: một cộng đồng rộng lớn sẽ cung cấp phản hồi và sự giám sát liên tục, điều này không thể có được khi một công ty làm sản phẩm AI của mình trở thành sở hữu riêng thông qua việc bán quyền truy cập.
Như lịch sử đã chứng minh, công nghệ mã nguồn mở thường trở thành tiêu chuẩn toàn cầu, thay thế các lựa chọn đóng. AI sẽ không là ngoại lệ. Tiêu chuẩn AI xuất hiện sẽ được tích hợp vào các hệ thống tài chính, thương mại điện tử, cơ sở hạ tầng, sản xuất và truyền thông trong tương lai. Các lĩnh vực và ngành công nghiệp mà AI tác động là quá quan trọng để Hoa Kỳ có thể để mình tụt lại phía sau một đối thủ, bao gồm Trung Quốc. Chính quyền Trump sắp tới có khả năng đảm bảo rằng Hoa Kỳ sẽ dẫn đầu trong lĩnh vực này trong nhiều thập kỷ tới.
Alexander B. Gray đã từng đảm nhiệm chức vụ Phó Trợ lý Tổng thống và Chánh Văn phòng Hội đồng An ninh Quốc gia Nhà Trắng (2019-2021) và Trợ lý Đặc biệt của Tổng thống về cơ sở công nghiệp quốc phòng (2017-2018).
Nguồn: Alexander B. Gray, “How Donald Trump Can Undercut China’s AI Strategy,” The National Interest, 19/12/2024.
Biên dịch: Phong trào Duy Tân.