Tác giả: Trần Hùng.
Không thể nào hiểu nổi, với người thần kinh bình thường, Tổng Bí thư Tô Lâm lấy đâu ra liêm sỹ để tuyên bố khi bế mạc Hội nghị: “Nhân dân đang nhìn chúng ta bằng niềm tin và kỳ vọng mới”?
Hội nghị Trung ương 13 khóa XIII, diễn ra từ ngày 6 đến 8/10/2025 tại Hà Nội, được truyền thông “lề đảng” cho là bước bản lề trong quá trình chuẩn bị cho Đại hội XIV của Đảng Cộng sản Việt Nam (1). Dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Tô Lâm, hội nghị được cho tập trung thảo luận hai nhóm vấn đề lớn: công tác chuẩn bị nhân sự, văn kiện cho Đại hội XIV và phương hướng phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn 2026–2030.
1. Nhưng thăm dò quan trọng nhất chưa “chốt” được!
Hội nghị tuy đã “chốt” được một số nội dung mang tính định hướng, nhưng thăm dò quan trọng nhất, bỏ phiếu tín nhiệm Tổng Bí thư thì vẫn chưa chốt được. Chuyện hệ trọng này vẫn phải chờ phút thứ 89 giống như trong một trận đấu bóng căng thẳng. Cuộc chạy đua vào chiếc ghế TBT giữa ba nhân vật Tô Lâm, Phạm Minh Chính và Phan Văn Giang vẫn chưa ngã ngũ. Lâm và Chính đều quá tuổi 65 nhưng theo các nguồn tin nội bộ, chỉ một mình Tô Lâm được hưởng suất đặc biệt, tức là được đưa ra Đại hội XIV để bầu chọn. Phạm Minh Chính, Lương Cường và Phan Thanh Mẫn có tin là sẽ về hưu vì quá tuổi quy định.
Phát biểu khai mạc và bế mạc, Tô Lâm đều nhấn mạnh đây là hội nghị “đặc biệt hệ trọng”, thể hiện bước chuẩn bị cuối cùng cho Đại hội XIV. Cả 4 Hội nghị trung ương từ thời Tô Lâm “lên ngai” (TW10 đến TW13 vừa qua), Hội nghị nào cũng nhấn mạnh, nhân sự là khâu “then chốt của then chốt” và riêng lần này, được cho là đã thống nhất danh sách giới thiệu nhân sự Ban Chấp hành Trung ương và Ủy ban Kiểm tra Trung ương khóa tới, đồng thời thông qua dự thảo các văn kiện có 17 điểm đổi mới. 5 trọng tâm chiến lược được nhắc tới gồm: xây dựng và chỉnh đốn Đảng; đổi mới mô hình tăng trưởng dựa vào khoa học – công nghệ; phát triển kinh tế tư nhân; củng cố quốc phòng – đối ngoại; và tổng kết 40 năm đổi mới (2).
Điểm nhấn là khẩu hiệu “lấy kết quả làm thước đo, lấy nhân dân làm trung tâm, lấy kỷ cương làm nền tảng”. Mục tiêu tăng trưởng GDP giai đoạn 2026–2030 được đặt ở mức 8–10%, thu nhập bình quân đầu người 5.400–5.500 USD.
Dù các chỉ tiêu đặt ra là khá ấn tượng, song thách thức nằm ở khả năng thực thi. Tình hình thực tế cho thấy năng lực điều hành và phản ứng chính sách ở một số địa phương, nhất là những địa phương vừa sáp nhập, vẫn còn rất nhiều hạn chế. Việc ngập lụt kéo dài gần chục ngày sau bão số 11 tại thủ đô Hà Nội và Thái Nguyên là một thành phố trung du, phản ánh “độ trễ” trong quản trị hạ tầng đô thị, đặt câu hỏi về tính hiệu quả của các kế hoạch “phát triển bền vững” được nêu trong nghị quyết (3). Như vậy, chủ trương đúng đắn cần được đo lường bằng các hành động cụ thể và năng lực thực thi ở cơ sở, chứ không thể thực thi chỉ bằng khẩu hiệu.
2. Chuẩn bị Đại hội XIV – bước củng cố cơ chế lãnh đạo và tổ chức bộ máy
TBT Tô Lâm tại Hội nghị này đưa ra yêu cầu lựa chọn cán bộ “trong sáng như gương, sắc bén như gươm”. Hội nghị thống nhất hoàn tất danh sách ứng viên Trung ương khóa XIV, đồng thời nêu rõ nguyên tắc: kết hợp giữa tiêu chuẩn và cơ cấu, giữa kế thừa và đổi mới… (4) Nhưng dư luận hết tin vào mấy khẩu hiệu bùa chú ấy. Thời buổi này, đào đâu ra người “sáng như gương, sắc như gươm”? Đám dân chúng được chọn ra đón Thủ tướng Chính về thăm vùng ngập lụt, người dân hô vang khẩu hiệu: “Phạm Minh Chính muôn năm!” “Thủ tướng ở lại nhiệm kỳ nữa chứ”. Hóa ra người dân biết cái ghế của ông thủ bị lung lay tại Hội nghị 13 (5).
Công tác chuẩn bị văn kiện Đại hội XIV được Bộ Chính trị và Ban Bí thư tiến hành kỹ lưỡng, gắn với yêu cầu tinh gọn bộ máy và nâng cao hiệu quả quản trị nhà nước. Những khẩu hiệu như “kỷ cương đi trước – nguồn lực đi cùng – kết quả là thước đo” thể hiện nhu cầu cấp bách quản trị công theo hiệu quả và trách nhiệm giải trình. Nhưng người dân thắc mắc, căn cứ khẩu hiệu “Đức – Sức – Tài” hàng đầu thì sao có tin ông Chính bị loại, khi ai cũng biết Phạm Minh Chính năng nổ và có uy tín trong dân qua vụ Covid-19 và việc hỗ trợ các doanh nghiệp?
Trên thực tế, cải cách tổ chức và tinh giản bộ máy vẫn là điểm nghẽn kinh niên. Ở nhiều nơi, tình trạng “chức năng chồng chéo”, “vừa đá bóng vừa thổi còi” chưa được xử lý dứt điểm. Niềm tin xã hội vào bộ máy hành chính còn phụ thuộc vào hiệu quả giải quyết các vấn đề dân sinh, chứ không chỉ vào các quy định nhân sự. Bởi vậy, thách thức lớn của nhiệm kỳ tới là chuyển từ “quản trị theo mệnh lệnh” sang “quản trị theo hiệu quả”, bảo đảm người dân cảm nhận được sự thay đổi trong đời sống hằng ngày.
3. Kinh tế – xã hội: giữa triển vọng và giới hạn thực tế
Hội nghị đánh giá cao kết quả kinh tế năm 2025: GDP tăng gần 8%, thu ngân sách đạt 2 triệu tỷ đồng, xuất siêu 17 tỷ USD. Dự kiến tất cả 15/15 chỉ tiêu quốc gia đạt và vượt kế hoạch. Nhưng đây là mặt sáng của bức tranh! Mặt tối của nó mà Hội nghị đã không đề cập đến là hệ lụy của tăng trưởng theo chiều rộng. Đó là sự gia tăng nợ công. Dù tỷ lệ nợ công/GDP của Việt Nam được báo cáo quanh mức 36–38% GDP (theo cách tính mới sau khi GDP được điều chỉnh tăng năm 2020), song nếu so sánh với quy mô kinh tế thực, con số thực chất có thể vượt trên 60% GDP (6).
Trong phát biểu bế mạc, Tổng Bí thư Tô Lâm kêu gọi “chuyển từ quy trình sang kết quả, từ mạnh từng địa phương sang mạnh theo vùng, từ chăm lo sang chăm lo thiết thực”. Hội nghị cũng xác định ba trọng tâm mới: thể chế hóa nhanh nghị quyết; tổ chức thực thi quyết liệt; kiểm tra, giám sát thường xuyên – cùng ba nguyên tắc công khai về tiến độ, trách nhiệm và kết quả.
Các con số tăng trưởng nói trên đã không thể che dấu những bất cập sâu hơn của nền kinh tế: năng suất lao động vẫn thấp so với các nước trong khu vực, thị trường lao động chất lượng cao thiếu hụt, và khoảng cách giàu – nghèo ngày càng rõ rệt. Đặc biệt, khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu và thiên tai còn yếu, minh chứng là nhiều đô thị lớn vẫn chưa có giải pháp căn cơ cho chống ngập lụt, giải quyết các vấn nạn môi trường và an sinh xã hội. Vì thế, phát triển bền vững đòi hỏi không chỉ các nghị quyết chiến lược mà còn một hệ thống hành động thực chất, dựa trên minh bạch, giám sát và giải trình trách nhiệm công.
Kết luận:
Hội nghị Trung ương 13 khóa XIII không chỉ hoàn tất bước chuẩn bị cho Đại hội XIV mà còn phản ánh nỗ lực của đảng trong việc định hình tầm nhìn phát triển đất nước đến giữa thế kỷ XXI. Tuy nhiên, khoảng cách giữa định hướng chính sách và hiệu quả thực thi vẫn là vấn đề trung tâm của quản trị nhà nước, mà ngay Đại hội XIV cũng chưa phải là nơi để giải quyết rốt ráo vấn đề.
Không thể nào hiểu nổi, với đầu óc người thần kinh bình thường, Tổng Bí thư Tô Lâm lấy đâu ra liêm sỹ để tuyên bố khi bế mạc Hội nghị trung ương 13: “Nhân dân đang nhìn chúng ta bằng niềm tin và kỳ vọng mới”? Một nhà bào từng giữ cương vị chủ chốt tại một tờ báo có uy tín từ trong nước đã mô tả điều mà ông Tô Lâm gọi là “niềm tin và kỳ vọng mới” ấy thực ra đã và đang ngập sâu vào dòng nước bao phủ thủ đô và nhiều thành phố lớn trong những ngày này (7).
Chiến lược phát triển quốc gia chỉ có ý nghĩa khi nó được hiện thực hóa bằng năng lực điều hành, sự minh bạch, và khả năng phục vụ người dân. Củng cố niềm tin xã hội không thể chỉ bằng các phát biểu hoang tưởng của Tổng Bí thư, bằng các nghị quyết sáo mòn hay các chỉ tiêu tăng trưởng không tính đến chất lượng, mà phải bằng cảm nhận thực tế của người dân về một nhà nước hiệu quả, liêm chính và gần dân.
—————————-
Tham khảo thêm:
(1 và 2) Toàn văn phát biểu của Tổng Bí Thư Tô Lâm tại Hội nghị Trung ương 13, Khoá XIII. Báo Xây dựng Chính sách, 6/10/2025.
(3) & (7) Hội nghị trung ương 13 với những người “không quyền lực”. Phong trào Duy Tân, 07/10/2025.
(4) Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên bế mạc Hội nghị Trung ương 13, Khoá XIII. Báo Chính phủ, 8/10/2025.
(5) Tại Hội nghị 13 ghế Thủ Chính lung lay! Hãy nghe ý kiến người dân nói gì?, YouTube Nhân Việt Quốc Tế.
(6) Phạm Việt Anh. Vietnam’s Economic Transformation: Successes, Challenge, and Strategies for Substainable Growth. Interngovernmental Research and Policy Journal, 12/8/2025.