Trong các nền dân chủ, công dân bình thường có thể tổ chức các nhóm độc lập nhằm phục vụ nhu cầu của cộng đồng hoặc quốc gia mà họ đang sinh sống, đồng thời hỗ trợ, bổ sung hoặc thậm chí đối trọng với hoạt động của chính phủ. Những tổ chức này thường được gọi là tổ chức phi chính phủ (NGO) vì chúng không phải là bộ phận mở rộng của các cơ quan chính phủ.

Các tổ chức phi chính phủ tạo điều kiện cho công dân cải thiện xã hội của mình thông qua việc vận động, giáo dục, huy động sự quan tâm đối với các vấn đề công quan trọng, và giám sát hoạt động của chính phủ cũng như khu vực tư nhân.

NGO giúp công dân từ những nền tảng khác nhau học cách làm việc cùng nhau, xây dựng kỹ năng, mối quan hệ, cũng như là lòng tin — những yếu tố thiết yếu cho một chính phủ tốt.

Các NGO phục vụ một cộng đồng với đa dạng các lợi ích của người dân. Họ có thể hoạt động như những nhà cung cấp dịch vụ xã hội, những người bảo vệ môi trường, tiêu chuẩn sống, tiêu chuẩn lao động, hoặc là lực lượng xúc tác cho tiến trình dân chủ.

Các tổ chức phi chính phủ thường đại diện cho quyền lợi của những nhóm công dân có thể bị gạt ra ngoài các cuộc tranh luận chính sách quốc gia. Họ mở rộng không gian thảo luận công cho mọi tầng lớp kinh tế – xã hội, bao gồm phụ nữ và các nhóm thiểu số.

Nguồn tài trợ cho NGO có thể đến từ các khoản đóng góp cá nhân, quỹ từ thiện tư nhân, tập đoàn, tổ chức tôn giáo, tổ chức quốc tế, các NGO khác, doanh thu từ hàng hóa và dịch vụ, thậm chí từ chính phủ.

Chính phủ và NGO thường hợp tác như những đối tác. NGO có thể cung cấp nguồn nhân lực và chuyên môn tại địa phương để triển khai các dự án do chính phủ tài trợ. Các NGO có thể không liên kết chính trị, hoặc có thể hoạt động dựa trên lý tưởng đảng phái và theo đuổi một hay nhiều mục tiêu cụ thể vì lợi ích công. Dù theo mô hình nào, nguyên tắc cốt lõi là NGO phải hoạt động với sự kiểm soát chính trị tối thiểu từ phía nhà nước.

Các tổ chức phi chính phủ (NGO) xây dựng các chương trình ở cả cấp độ địa phương và quốc tế trong hầu hết mọi lĩnh vực nhằm thúc đẩy các nguyên tắc dân chủ, bao gồm:

• Nhân quyền —  thông qua việc thúc đẩy các chuẩn mực quốc tế về quyền con người và giám sát các hành vi vi phạm, lạm dụng;
• Pháp quyền —  bằng cách cung cấp dịch vụ pháp lý miễn phí hoặc chi phí thấp, giáo dục công dân về quyền của họ và vận động cải cách pháp luật;
• Thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ — thông qua việc đào tạo họ tham gia chính trị và bảo vệ họ trước các hình thức phân biệt đối xử kinh tế – xã hội;
• Giáo dục công dân — bằng các chương trình giáo dục về vai trò của công dân trong một xã hội dân chủ và đa dạng;
• Báo chí tự do — thông qua việc hỗ trợ báo chí độc lập, đào tạo nhà báo và thiết lập chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp;
• Phát triển đảng phái chính trị — bằng cách giám sát bầu cử với sự tham gia của quan sát viên trong nước được đào tạo và tổ chức các chiến dịch đăng ký cử tri phi đảng phái;
• Trách nhiệm giải trình của chính phủ — thông qua phân tích chính sách và hoạt động giám sát đối với hành vi của chính phủ.

Nguyễn Huy Vũ biên dịch.

Nguồn: Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Lưu tại: www.principlesofdemocracy.org