Tất cả con người đều được sinh ra với các quyền không thể chuyển nhượng. Những quyền con người này trao cho mỗi cá nhân khả năng theo đuổi một cuộc sống có phẩm giá – vì vậy, không một chính phủ nào có thể ban phát các quyền này, nhưng mọi chính phủ đều có nghĩa vụ bảo vệ chúng. Tự do – được xây dựng trên nền tảng của công lý, lòng khoan dung, phẩm giá và sự tôn trọng – bất kể sắc tộc, tôn giáo, xu hướng chính trị hay địa vị xã hội – cho phép con người theo đuổi các quyền cơ bản ấy. Nếu như các chế độ độc tài phủ nhận quyền con người, thì các xã hội tự do không ngừng nỗ lực hiện thực hóa chúng.

Quyền con người có tính liên kết và không thể phân chia; chúng bao trùm nhiều khía cạnh của đời sống con người, bao gồm các vấn đề xã hội, chính trị và kinh tế. Trong số đó, các quyền được công nhận rộng rãi nhất bao gồm:

Mọi người đều có quyền hình thành quan điểm riêng và bày tỏ chúng, dù là cá nhân hay trong các cuộc tụ họp ôn hòa. Các xã hội tự do tạo ra một “thị trường ý tưởng”, nơi con người có thể trao đổi quan điểm về mọi vấn đề.

Mọi người đều có quyền tham gia vào chính quyền. Các chính phủ có trách nhiệm ban hành pháp luật nhằm bảo vệ quyền con người, và hệ thống tư pháp phải thực thi các luật này một cách công bằng đối với toàn dân.

Quyền được bảo vệ khỏi việc bắt giữ, giam giữ và tra tấn tùy tiện – dù là đối với người bất đồng chính kiến, người thuộc dân tộc thiểu số hay thậm chí là tội phạm thường – là một quyền cơ bản. Một lực lượng cảnh sát chuyên nghiệp phải thực thi pháp luật trong sự tôn trọng đối với mọi công dân.

Trong các quốc gia đa sắc tộc, các cộng đồng tôn giáo và dân tộc thiểu số phải được tự do sử dụng ngôn ngữ của mình và duy trì các truyền thống văn hóa mà không lo sợ bị kỳ thị hay trừng phạt từ đa số. Chính phủ cần công nhận quyền của các nhóm thiểu số trong khi vẫn tôn trọng ý chí của đa số.

Mọi người đều có quyền được làm việc, kiếm sống và nuôi dưỡng gia đình mình.

Trẻ em xứng đáng được bảo vệ đặc biệt. Các em phải được hưởng ít nhất một nền giáo dục tiểu học, được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ và được chăm sóc y tế thích hợp.

Để duy trì các quyền con người, công dân trong các xã hội tự do phải luôn cảnh giác. Trách nhiệm công dân – thông qua nhiều hình thức tham gia khác nhau – là yếu tố đảm bảo chính phủ phải chịu trách nhiệm trước nhân dân. Cộng đồng các quốc gia tự do cam kết thúc đẩy và bảo vệ quyền con người, và họ thể hiện cam kết đó thông qua nhiều hiệp ước và công ước quốc tế về quyền con người.

Nguyễn Huy Vũ biên dịch.

Nguồn: Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ. Lưu tại: www.principlesofdemocracy.org