Giải phẫu học về nhà nước (Chương 2)

Chương 2: Nhà nước là gì

Tác giả: Murray N. Rothbard.

Con người sinh ra trần truồng vào thế giới, và cần phải sử dụng trí óc của mình để học cách khai thác những tài nguyên mà thiên nhiên ban tặng, và biến chúng (ví dụ, bằng cách đầu tư vào “vốn”) thành những hình thức và dạng thức, những nơi mà tài nguyên có thể được sử dụng để thỏa mãn nhu cầu và nâng cao mức sống của mình. Cách duy nhất để con người làm được điều này là sử dụng trí óc và năng lượng của mình để biến đổi tài nguyên (“sản xuất”) và trao đổi những sản phẩm này với những sản phẩm do người khác tạo ra.

Con người đã nhận ra rằng, thông qua quá trình trao đổi tự nguyện và mang tính chất tương hỗ, năng suất lao động và mức sống của tất cả những người tham gia có thể tăng trưởng đáng kể. Vì vậy, con đường “tự nhiên” duy nhất để con người sinh tồn và đạt được sự giàu có là sử dụng trí óc và năng lượng của mình để tham gia vào quá trình sản xuất và trao đổi. Đầu tiên, con người làm điều này bằng cách tìm kiếm tài nguyên thiên nhiên, sau đó biến chúng (bằng cách “trộn công lao” của mình với chúng, như Locke đã nói) để biến chúng thành tài sản cá nhân, và cuối cùng là trao đổi tài sản này với tài sản tương tự mà người khác đã có được. Con đường xã hội mà bản chất con người yêu cầu, vì vậy, chính là con đường của “quyền sở hữu” và “thị trường tự do” trong việc trao tặng hoặc trao đổi quyền sở hữu đó. Chính qua con đường này, con người đã học cách tránh những phương thức “rừng rú” trong việc tranh giành tài nguyên khan hiếm, nơi A chỉ có thể chiếm đoạt tài nguyên của B, và thay vào đó, họ đã biết cách gia tăng nguồn tài nguyên này một cách khổng lồ thông qua sản xuất và trao đổi hòa bình và hài hòa.

Nhà xã hội học vĩ đại người Đức Franz Oppenheimer đã chỉ ra rằng có hai cách hoàn toàn đối lập để đạt được sự giàu có; một cách, như đã nêu ở trên, là sản xuất và trao đổi, mà ông gọi là “phương tiện kinh tế.” 

Cách kia đơn giản hơn ở chỗ nó không yêu cầu năng suất; đó là cách chiếm đoạt hàng hóa hoặc dịch vụ của người khác bằng cách sử dụng vũ lực và bạo lực. Đây là phương thức tịch thu một chiều, ăn cắp tài sản của người khác. Đây là phương thức mà Oppenheimer gọi là “phương tiện chính trị” để đạt được sự giàu có. 

Rõ ràng, việc sử dụng lý trí và năng lượng một cách hòa bình trong sản xuất là con đường “tự nhiên” cho con người: phương tiện để con người tồn tại và phát triển trên trái đất này. 

Cũng cần phải rõ ràng rằng phương tiện cưỡng bức và bóc lột đi ngược lại với quy luật tự nhiên; nó mang tính ký sinh, vì thay vì bổ sung vào sản xuất, nó lại làm giảm đi. “Phương tiện chính trị” rút sản phẩm từ sản xuất và chuyển cho một cá nhân hoặc một nhóm ký sinh và phá hoại; và việc rút sản phẩm này không chỉ làm giảm số lượng người tham gia sản xuất, mà còn làm giảm động lực của người sản xuất để sản xuất nhiều hơn mức cần cho sinh tồn của chính mình.

Về lâu dài, kẻ cướp sẽ phá hủy sự sinh tồn của chính mình bằng cách làm giảm hoặc loại bỏ nguồn cung cấp của chính hắn. Nhưng không chỉ có vậy; ngay cả trong ngắn hạn, kẻ săn mồi cũng đang hành động trái ngược với bản chất thật sự của mình như một con người.

Giờ đây chúng ta đã có thể trả lời đầy đủ hơn câu hỏi: Nhà nước là gì? 

Theo lời của Oppenheimer, Nhà nước là “tổ chức của phương tiện chính trị”; nó là sự hệ thống hóa quá trình săn mồi trong một lãnh thổ nhất định.(4) Bởi vì tội phạm, trong trường hợp tốt nhất, chỉ mang tính ngẫu nhiên và không chắc chắn; ký sinh trùng chỉ là tạm thời, và nguồn sống ký sinh và cưỡng chế có thể bị cắt đứt bất cứ lúc nào bởi sự phản kháng của các nạn nhân. 

Nhà nước cung cấp một kênh hợp pháp, có trật tự, và có hệ thống cho việc săn mồi tài sản tư nhân; nó khiến nguồn sống của tầng lớp ký sinh trong xã hội trở nên chắc chắn, an toàn, và tương đối “hòa bình.”(5)

Vì sản xuất luôn phải đi trước sự săn mồi, thị trường tự do tồn tại trước Nhà nước. Nhà nước chưa bao giờ được tạo ra bởi một “hợp đồng xã hội”; nó luôn được sinh ra từ sự chinh phục và bóc lột. 

Mô hình cổ điển là một bộ tộc xâm lược tạm dừng phương pháp truyền thống của mình là cướp bóc và giết hại một bộ tộc bị chinh phục, để nhận ra rằng thời gian cướp bóc sẽ lâu dài và an toàn hơn, và tình hình sẽ dễ chịu hơn, nếu bộ tộc bị chinh phục được phép sống và sản xuất, trong khi những kẻ xâm lược định cư cùng họ như những người cai trị và được nhận một khoản cống nạp ổn định hàng năm.(6)

Một phương thức hình thành Nhà nước có thể được minh họa như sau: tại những vùng đồi núi ở phía nam “Ruritania,” một nhóm cướp bóc đã chiếm được quyền kiểm soát lãnh thổ, và cuối cùng, thủ lĩnh băng cướp tự xưng mình là “Vị Vua của chính phủ chủ quyền và độc lập của Nam Ruritania”; và nếu ông ta cùng với những người trong nhóm có đủ sức mạnh để duy trì quyền cai trị này trong một thời gian, thì kỳ diệu thay! một Nhà nước mới đã gia nhập “gia đình các quốc gia,” và những thủ lĩnh băng cướp trước đây đã được biến thành tầng lớp quý tộc hợp pháp của vương quốc.

(4) Franz Oppenheimer, The State (New York: Vanguard Press, 1926), tr. 24-27:
“Có hai phương tiện cơ bản đối lập nhau mà con người, để đáp ứng nhu cầu sinh tồn, bị thúc đẩy phải tìm cách đạt được các phương tiện cần thiết để thỏa mãn mong muốn của mình. Đó là lao động và cướp bóc, tức là lao động của bản thân và sự chiếm đoạt bằng vũ lực lao động của người khác… Trong phần thảo luận tiếp theo, tôi đề xuất gọi lao động của bản thân và sự trao đổi tương đương lao động của bản thân với lao động của người khác là ‘phương tiện kinh tế’ để thỏa mãn nhu cầu, trong khi sự chiếm đoạt lao động của người khác mà không hoàn lại sẽ được gọi là ‘phương tiện chính trị’… Nhà nước là một tổ chức của phương tiện chính trị. Vì vậy, không có Nhà nước nào có thể hình thành nếu phương tiện kinh tế chưa tạo ra một số lượng nhất định các đối tượng để thỏa mãn nhu cầu, mà các đối tượng đó có thể bị tước đoạt hoặc chiếm đoạt bằng cướp bóc kiểu chiến tranh.”

(5) Albert Jay Nock đã viết một cách sinh động rằng Nhà nước tuyên bố và thực hiện độc quyền về tội ác… Nó cấm giết người tư nhân, nhưng tự tổ chức các cuộc giết chóc trên quy mô khổng lồ. Nó trừng phạt hành vi trộm cắp tư nhân, nhưng lại vô đạo đức chiếm đoạt bất cứ thứ gì nó muốn, bất kể đó là tài sản của công dân hay người ngoại quốc. Nock, On Doing the Right Thing, and Other Essays (New York: Harper and Bros., 1929), tr. 143; được trích dẫn trong Jack Schwartzman, “Albert Jay Nock—A Superfluous Man,” Faith and Freedom (tháng 12 năm 1953): 11.

(6) Oppenheimer, The State, tr. 15: Vậy thì, Nhà nước là gì dưới góc độ khái niệm xã hội học? Nhà nước, hoàn chỉnh trong nguồn gốc của nó… là một tổ chức xã hội do một nhóm người chiến thắng áp đặt lên một nhóm người bị đánh bại, với mục đích duy nhất là điều chỉnh sự thống trị của nhóm chiến thắng đối với nhóm bị đánh bại, và bảo vệ chính nó trước các cuộc nổi dậy từ bên trong và các cuộc tấn công từ bên ngoài. Về mặt mục đích, sự thống trị này không có mục đích nào khác ngoài việc bóc lột kinh tế của những kẻ bị đánh bại bởi những kẻ chiến thắng. Và de Jouvenel cũng viết: “Nhà nước về bản chất là kết quả của những thành công đạt được bởi một băng cướp áp đặt sự thống trị của mình lên các xã hội nhỏ, riêng biệt.” Bertrand de Jouvenel, On Power (New York: Viking Press, 1949), tr. 100-01.

Nguồn: Murray N. Rothbard, “Anatomy of State,” Mises Institute, 2009.

Biên dịch: Phong trào Duy Tân.