Tác giả: Harrison Kass

Việc nhận diện chiến lược tổng thể định hướng hành động của cả hai quốc gia là điều thiết yếu để có được một hiểu biết toàn diện về cuộc chiến.
Cuộc chiến Ukraine, khởi nguồn từ cuộc xâm lược bán đảo Crimea của Nga vào năm 2014, đã gia tăng cường độ đáng kể kể từ cuộc tấn công toàn diện của Moskva vào tháng 2 năm 2022. Trong hơn ba năm xung đột, cả Nga và Ukraine đều theo đuổi những chiến lược lớn riêng biệt, tập trung vào các mục tiêu chính trị, mối quan ngại về an ninh, và tham vọng địa–chính trị rộng lớn của mỗi bên.

Chiến lược Tổng thể của Nga là gì?

Chiến lược tổng thể của Nga — vốn được thể hiện rõ rệt suốt cuộc chiến — đó là tập trung vào việc khôi phục vị thế của Moskva như một bá chủ khu vực, ngăn chặn sự mở rộng của NATO và thách thức trật tự quốc tế do phương Tây dẫn dắt. Quan trọng hơn, Nga coi Ukraine là một vùng đệm sống còn, mà nếu Ukraine liên kết hoàn toàn với các quốc gia phương Tây, sẽ gây ra một mối đe dọa tồn vong đối với chế độ của Putin.

Ngay từ khi bắt đầu cuộc xâm lược, Nga kỳ vọng vào một cuộc thay đổi chế độ nhanh chóng tại Kyiv, nhưng những nỗ lực này đã thất bại, buộc Moskva phải chuyển sang chiến lược chiến tranh tiêu hao, tập trung vào việc củng cố lãnh thổ, đặc biệt là phần kết nối trên mặt đất từ Nga đến Crimea và khu vực Donbas. Do đó, Nga đã gia tăng nỗ lực quân sự thông qua động viên đại trà và mở rộng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (drone) và tên lửa vào cơ sở hạ tầng dân sự. Ở mặt trận trong nước, Nga đã tiến hành định hướng lại nền kinh tế, điều chỉnh nó để thích hợp cho thời chiến.

Nga đã bổ sung chiến dịch quân sự của mình bằng cách sử dụng năng lượng như một vũ khí địa–chính trị, hạn chế dòng khí đốt tới châu Âu nhằm tạo ra sự rạn nứt trong các liên minh phương Tây. Nỗ lực này chỉ đạt được một phần thành công, làm nổi bật mục tiêu rộng lớn hơn của Moskva là khai thác các điểm yếu về kinh tế và chính trị của phương Tây. Moskva cũng đã đẩy mạnh chiến tranh thông tin—cả trong nước và quốc tế—nhằm duy trì sự ủng hộ chế độ, làm suy giảm tinh thần của Ukraine và nói chung là làm mất tính hợp pháp của NATO. Trên mặt trận ngoại giao, Nga đã chống lại sự cô lập quốc tế gia tăng của mình thông qua việc phát triển mối quan hệ chặt chẽ hơn với các quốc gia bị cô lập tương tự như Trung Quốc, Iran và Triều Tiên.

Chiến lược Tổng thể của Ukraine là gì?

Chiến lược tổng thể của Ukraine trong suốt cuộc xung đột, vì lý do hiển nhiên, đã mang tính chất phòng thủ rõ rệt. Tuy nhiên, theo sự phát triển của cuộc chiến, chiến lược này đã chuyển thành một nỗ lực đa chiều hơn — nhắm đến mục tiêu bảo vệ chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine, giành lại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, và củng cố hơn nữa mối quan hệ của đất nước với các đối tác phương Tây. Nói một cách đơn giản, chiến lược tổng thể của Ukraine là sinh tồn.

Để đạt được các mục tiêu chiến lược tổng thể đã nêu, Ukraine đã áp dụng một chiến lược quân sự phòng thủ bất đối xứng và linh hoạt, kết hợp với các chiến dịch tấn công có chọn lọc, chẳng hạn như các cuộc phản công ở Kharkiv và Kherson. Kyiv phụ thuộc nhiều vào phương Tây trong việc thu thập thông tin tình báo và cung cấp vũ khí chính xác tầm xa. Hơn nữa, khi cuộc chiến tiến triển, Ukraine ngày càng tập trung vào các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, chủ yếu thông qua việc sử dụng chiến tranh máy bay không người lái (drone).

Ukraine cũng đã tiến hành một chiến dịch truyền thông chiến lược để hỗ trợ các nỗ lực quân sự của mình. Được dẫn dắt bởi Tổng thống Volodymyr Zelenskyy, Ukraine đã tự định vị mình là người bảo vệ tuyến đầu của nền dân chủ chống lại sự xâm lăng của chủ nghĩa độc tài. Lập luận đạo đức này đã phần lớn chứng tỏ sự hiệu quả trong việc huy động sự ủng hộ của phương Tây đối với sự nghiệp của Ukraine, và có thể đã ngăn chặn sự sụp đổ của nhà nước Ukraine vào năm 2022.

Kết luận, chiến lược tổng thể của Nga dựa trên việc phục hồi đế chế, duy trì một vùng đệm vật lý dọc theo biên giới phía Tây, và ngăn chặn sự mở rộng của NATO. Chiến lược tổng thể của Ukraine dựa trên việc bảo vệ quốc gia trước mối đe dọa tồn vong ngay lập tức.

Về tác giả: Harrison Kass

Harrison Kass là một Nhà báo cấp cao về Quốc phòng và An ninh Quốc gia tại The National Interest. Kass là một luật sư và cựu ứng viên chính trị, người đã gia nhập Không quân Mỹ với tư cách là học viên phi công trước khi được xuất ngũ vì lý do sức khỏe. Anh chuyên viết về chiến lược quân sự, hàng không vũ trụ, và các vấn đề an ninh toàn cầu. Kass có bằng tiến sỹ về Luật từ Đại học Oregon và bằng thạc sĩ về Báo chí Toàn cầu và Quan hệ Quốc tế từ Đại học New York (NYU).

Nguồn: Harrison Kass. “Understanding Russia’s Grand Strategy in Ukraine—and Ukraine’s Plan to Survive.” The National Interest, 6/7/2025.

Phong trào Duy Tân dịch.