Văn minh của loài người có thể được truy nguyên từ sự thiết lập quyền sở hữu tài sản. Với quyền sở hữu tài sản, con người có thể sở hữu đất đai, vốn, và hàng hóa, sau đó trao đổi hoặc bán chúng cho người khác. Hoạt động này được gọi là “thị trường”. Điều này không có nghĩa là thị trường phải diễn ra trong một không gian vật lý; đơn giản chỉ là hàng hóa và dịch vụ được trao đổi một cách tự nguyện.
Trong phần lớn lịch sử loài người, quyền sở hữu tài sản chỉ thuộc về những người nắm quyền lực. Ví dụ, một vị vua hay lãnh chúa có quyền kiểm soát mọi người sống dưới sự bảo vệ của họ. Nếu vị vua muốn củ cải, nông dân phải trồng củ cải. Nếu lãnh chúa cần móng ngựa, thợ rèn phải làm móng ngựa. Người dân bình thường có thể trao đổi hàng hóa với nhau, nhưng những người nắm quyền có thể điều hướng sản xuất của họ nếu muốn, hoặc trừng phạt những ai chống đối.
Sự xuất hiện của chủ nghĩa tư bản đã thay đổi tất cả.
Chủ nghĩa tư bản là việc sản xuất hàng hóa quy mô lớn để đáp ứng nhu cầu của số đông.
Chủ nghĩa tư bản mang tính cách mạng vì nó công nhận quyền sở hữu tài sản của tất cả mọi người, bất kể tầng lớp xã hội hay xuất thân. Dưới chủ nghĩa tư bản, ngay cả những người yếu thế nhất trong xã hội cũng có quyền tuyệt đối đối với lao động và tài sản của mình. Chủ nghĩa tư bản không đảm bảo sự bình đẳng về tài sản, nhưng nó loại bỏ quyền của bất kỳ ai khác xâm phạm vào quyền sở hữu này.
Điều này trao quyền cho người tiêu dùng – thay vì những người nắm quyền – trong việc quyết định những gì sẽ được sản xuất trong nền kinh tế. Cơ chế lợi nhuận là chìa khóa cho điều này. Nếu đủ người yêu cầu một sản phẩm và sản phẩm đó có thể bán được với giá cao hơn chi phí sản xuất, điều đó có nghĩa là sản xuất sản phẩm đó có lợi nhuận.
Một số người giàu nhất thế giới hiện nay đã kiếm tiền không phải từ việc phục vụ người giàu, mà là phục vụ đại chúng. Mô hình kinh doanh của Walmart, chẳng hạn, là bán hàng hóa giá rẻ cho càng nhiều người càng tốt.
Những người chỉ trích chủ nghĩa tư bản thường lên án nó là “lòng tham.” Đây là một quan điểm sai lầm. Lòng tham và sự ghen tị là những tật xấu của con người, và chúng tồn tại trong bất kỳ hệ thống kinh tế nào. Chủ nghĩa tư bản khuyến khích sản xuất những hàng hóa và dịch vụ mà người tiêu dùng mong muốn trên thị trường, thay vì để những quyết định này thuộc về những cá nhân quyền lực hoặc chính phủ.
Trong suốt lịch sử, chúng ta đã thấy quyền sở hữu tài sản và thị trường giúp hàng tỷ người thoát nghèo. Ở bất kỳ đâu trên thế giới, quyền sở hữu tài sản và tự do kinh tế đều có mối quan hệ trực tiếp với việc cải thiện chất lượng cuộc sống, sức khỏe và tuổi thọ.
Chủ nghĩa tư bản là một hệ thống hợp tác hòa bình giữa các nhà sản xuất và người tiêu dùng, và hoạt động dựa trên nhu cầu của số đông. Chính phủ không đóng vai trò trong một hệ thống tư bản thực sự. Khi chính phủ can thiệp và áp đặt các quy định lên nhà sản xuất và người tiêu dùng, hệ thống đó không còn là chủ nghĩa tư bản nữa.
Chủ nghĩa tư bản là sự tự do lựa chọn của người tiêu dùng.
Câu hỏi:
- Những người chỉ trích chủ nghĩa tư bản cho rằng nó chỉ là “lòng tham.” Bạn có cho rằng việc kiếm lợi nhuận từ việc tạo ra những sản phẩm mà người khác muốn mua là tham lam không?
- Một số người cho rằng bỏ phiếu là cách công bằng nhất để đưa ra quyết định cho một nhóm. Bạn nghĩ sao về điều này?
- Nếu phần đông trong nhóm muốn ăn pizza phô mai, nhưng bạn lại muốn pizza xúc xích, bạn nghĩ có công bằng hơn không nếu bạn được phép tự mua pizza riêng của mình thay vì phải theo ý của nhóm?
- Vì chủ nghĩa tư bản trao quyền cho người tiêu dùng thay vì chính trị gia, thị trường thường tạo ra những sản phẩm chỉ để vui chơi, như trò chơi điện tử. Bạn nghĩ rằng việc cho phép người tiêu dùng chi tiền cho những sản phẩm này là hợp lý, hay chúng ta sẽ tốt hơn nếu chỉ có những sản phẩm có giá trị chung (vì lợi ích cộng đồng)?
Bài liên quan:
- Let’s Defend Capitalism bởi Henry Hazlitt.
- What is the Free Market? bởi Murray Rothbard.
Sách:
Liberty and Property bởi Ludwig von Mises.
Nguồn: Economics for Beginners, Mises.
Biên dịch: Phong trào Duy Tân.